Op twee na oudste Papiamentse tekst ontdekt
Leidse onderzoekers ontdekten bij toeval een briefje uit 1783 in het Papiaments. Zij werken aan taalkundig onderzoek naar Nederlandse gekaapte brieven. Dit onderzoek 'Brieven als buit' is een project van hoogleraar Marijke van der Wal.
'Mi papa bieda die mi Courasson'
Anna Elisabeth Schermer-Charje schreef het Papiamentse briefje in naam van haar pasgeboren zoontje Jantje en stuurde het naar echtgenoot Dirk Schermer die zich toen in Rotterdam bevond. Mi papa bieda die mi Courasson ‘Mijn papa, leven van mijn hart’, bieni prees toe seeka bo joego doesje ‘kom snel bij je lieve kind’, zo begint het briefje dat Dirk Schermer nooit heeft ontvangen.
Uit Curaçao
De waarde van het Papiamentse briefje werd bevestigd door creolist Bart Jacobs van de Universiteit Konstanz. Hij kon zijn enthousiasme niet verbergen toen hij het briefje onder ogen kreeg dat in 1783 vanuit Curaçao naar Rotterdam werd gestuurd. Het Papiaments van de huidige ABC-eilanden, Aruba, Bonaire en Curaçao, was immers aanvankelijk een gesproken communicatiemiddel. De oudste twee g eschreven teksten dateren pas uit de late achttiende eeuw. Daar is nu deze derde tekst aan toegevoegd.
Intrigerende vragen
De Leidse onderzoekers troffen het opmerkelijke document aan in de Londense National Archives, ingesloten in een vanuit Curaçao verstuurde Nederlandse brief. Het briefje roept intrigerende vragen op, bijvoorbeeld naar het gebruik van het Papiaments onder de Nederlanders die zich op Curaçao hadden gevestigd en over de verstaanbaarheid van het Papiaments voor zeelieden als stuurman, later kapitein, Dirk Schermer die op het Caraïbisch gebied voer. Anna Elisabeth Schermer-Charje beheerste het Papiaments, dat zij zo regelmatig in haar omgeving moet hebben gehoord, op een heel redelijk niveau.
Papiaments erfgoeddocument
Hoogleraar Marijke van der Wal werkt sinds 2008 met haar team aan het project 'Brieven als buit'. Doel van het project is het taalgebruik te onderzoeken van zeventiende en achttiende eeuwse privébrieven die in oorlogstijden door de Engelsen in beslag zijn genomen. Dat onderzoek geeft nieuwe inzichten in het Nederlands van mensen uit diverse rangen en standen, dus ook van de gewone man en vrouw uit die tijd. Soms zijn er onverwachte ‘bijvangsten’ zoals deze anderstalige tekst. Dit Papiaments erfgoeddocument, voorzien van een toelichting, is nu voor iedereen te lezen.
Op twee na oudste Papiamentu tekst: opmerkelijke vondst in gekaapte brieven
(2 november 2012/ MvG)