Universitaire samenwerking leidt tot nieuwe inzichten in juridische trajecten rond conflictoplossing
beeld: Chris van Houts
Na vijf jaar onderzoek naar conflictoplossende instituties (COI) deelden wetenschappers van drie universiteiten op 23 en 24 januari 2025 hun bevindingen. Dit gebeurde tijdens het congres ‘Het conflictoplossend vermogen van de rechtspleging’ aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.
Tijdens het congres presenteerden wetenschappers van de universiteiten Leiden, Utrecht en Nijmegen het onderzoek dat zij de afgelopen jaren uitvoerden. Deze onderzoeksgroep is een samenwerkingsverband tussen de Radboud Universiteit Nijmegen, de Universiteit Utrecht en de Universiteit Leiden, gefinancierd door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het kader van het Sectorplan Rechtsgeleerdheid. Naast wetenschappers namen ook veel professionals uit de rechtspraktijk aan het congres deel.
Dag 1
Na een opening door de decaan van de Nijmeegse rechtenfaculteit gaven Miranda Boone en Marieke Dubelaar een helikopteroverzicht van vijf jaar onderzoek naar COI, gevolgd door een reflectie door de Nationale Ombudsman. Vervolgens vonden diverse parallelsessies plaats, die zich richtten op de dynamiek van conflicten (bijvoorbeeld op het gebied van migratie, klimaat en jeugdzorg) en de stem van de burger (bijvoorbeeld diens vertrouwen in instituties en diens doenvermogen). Na een keynote door Ymre Schuurmans en Jan Crijns over het procesrecht als perpetuum mobile vond een gezellig diner plaats waar over de dag kon worden nagepraat.
Dag 2
De volgende congresdag startte met een keynote door Marijke ter Voert over de empirie van conflictoplossing en een keynote door Eveline Ruinaard over alternatieve geschilbeslechting. Daarna vonden weer een aantal parallelsessies plaats, dit keer over conflictoplossers in de knel (met aandacht voor de rechter, de burgemeester, de mediator en de rechtsbijstandverlener) en over innovatie van conflictoplossingsmechanismes (bijvoorbeeld in de vorm van wijkrechtspraak en de burgerlijke lus).
President van de Hoge Raad Dineke de Groot gaf een keynote waarin zij benadrukte dat geschilbeslechting en conflictoplossing elkaar kunnen versterken. Vervolgens nam zij samen met Remco Nehmelman (griffier Eerste Kamer), Teun Struycken (staatssecretaris voor Rechtsbescherming) en Ymre Schuurmans (hoogleraar bestuursrecht aan de Universiteit Leiden) deel aan een afsluitend panel onder leiding van Hansko Broeksteeg en Lisa Ansems, waarin vooruitgeblikt werd naar de toekomst van conflictoplossing in Nederland.
Conclusies
Het congres was een uitgelezen kans om inzichten over conflictoplossende instituties met wetenschappers en professionals te delen. Een van de belangrijkste conclusies die uit het onderzoek voortkwam is dat het juridisch systeem burgers nog onvoldoende bedient, omdat te vaak het perspectief van de institutie centraal staat, in plaats van dat van de burger. Het congres benadrukte de noodzaak om juridische procedures toegankelijker te maken, en burgers écht te ondersteunen in het oplossen van conflicten.
Lees ook het verslag van het congres dat op Mr Online verscheen.