'Op school wordt Nederlands gesproken'
Meertaligheid, literatuur, spreekvaardigheid: een paar onderwerpen die aan bod kwamen op de ICLON-nascholingsdag voor taaldocenten.
Thuistaal is geen schooltaal
Esther Schat, vakdidacticus bij het ICLON, opende de nascholingsdag en introduceerde de spreker, Joana Duarte, lector Meertaligheid & Geletterdheid bij NHL Stenden. Duarte vertelde in haar openingslezing hoe meertaligheid een rol speelt in het voortgezet onderwijs in Nederland. Hoewel veel leerlingen een andere taal dan Nederlands als moedertaal hebben, is het onderwijs toch behoorlijk eentalig. Leerlingen spreken thuis bijvoorbeeld Turks, Fries, of Arabisch.
Op veel scholen is de norm: hier wordt Nederlands gesproken. Soms staat dat ook letterlijk in de schoolregels. Leerlingen mogen dan ook onderling en buiten de les geen andere taal spreken. Maar het kan leerlingen juist helpen om de leerstof beter te begrijpen als ze die samen in hun eigen taal bespreken.
Taalbad
Scholen hangen vaak het ‘eentalige’ model aan: leerlingen met een andere thuistaal moeten zo veel en zo vroeg mogelijk ondergedompeld worden in een ‘taalbad’ Nederlands. Andere talen dan het Nederlands worden op school daarom in principe niet gebruikt in de les. Toch wordt de meertaligheid die leerlingen meebrengen steeds meer benut in het onderwijs, en dat levert veel op.
'Hé, mijn taal staat op het bord!'
Meertalige benaderingen in het onderwijs hebben vooral effect op taalattitudes, de houding van leerlingen ten opzichte van taal. Als de lessen leuk zijn ontdekken leerlingen veel. Ze staan ook meer open voor andere talen. Sommige leerlingen kennen veel talen. Je ziet hun zelfvertrouwen groeien als hun taal op het bord staat en ze er iets over mogen vertellen. Kortom: meertaligheid in het onderwijs biedt allerlei voordelen en didactische mogelijkheden.
De kracht van herhaling
In de workshops gingen taaldocenten vervolgens aan de slag met onderwerpen zoals literatuuronderwijs en burgerschap, taalbewustzijn en gespreksvaardigheid. Ze kregen ideeën mee die ze meteen in de klas kunnen toepassen, zoals in de workshop van Wim Gombert over leren spreken in een vreemde taal. Herhaling is erg belangrijk bij het leren van een vreemde taal, maar is saai. Je kunt herhaling aantrekkelijk maken door bijvoorbeeld een spelelement te gebruiken. Leerlingen hebben niet door dat er herhaling is als een activiteit gewoon erg leuk is.