LUF-subsidie voor rechtshistorisch onderzoek naar zeerecht
Namens het mr. ir. Deisz Barendregt Fonds heeft het LUF een projectsubsidie van €12.000 toegekend voor onderzoek naar de geschiedenis van het zeerecht in de zeventiende eeuw.
Met dit geld zal Tim Lubbers vier maanden onderzoek doen naar de invoering van maritieme aansprakelijkheidsbeperking in het Rooms-Hollandse recht van die tijd. Het onderzoek wordt begeleid door prof. Egbert Koops (Rechtsgeschiedenis) en prof. Willem van Boom (Burgerlijk recht). Tim Lubbers behaalde eerder een mastergraad in Oxford en rondt dit jaar de Leidse masteropleiding Civiel recht af.
Maritieme aansprakelijkheidsbeperking staat volop in de belangstelling. Bijvoorbeeld: kunnen de reders van de Ever Given zich op dit privilege beroepen voor de schade die is veroorzaak door de blokkade van het Suezkanaal? In het debat over de rechtvaardiging van dit privilege spelen historische en systematische argumenten een grote rol. Des te opvallender dat er eigenlijk weinig bekend is over de oorsprong van maritieme aansprakelijkheidsbeperking. Het onderzoek van Lubbers richt zich hierbij op het Rooms-Hollandse recht. Er zijn sterke aanwijzingen dat het redersprivilege is uitgevonden door Nederlandse juristen uit de zeventiende eeuw, en zich vanuit Holland heeft verspreid naar Frankrijk en Engeland.
In het onderzoek staan twee processen centraal die zijn gevoerd voor de Hoge Raad van Holland, Zeeland en West-Friesland. Het gaat om een politiek gevoelige zaak over de onrechtmatige kaping van een Venetiaans schip in 1599, en een ongelukkige aanvaring op de Noordzee in 1617. In het omvangrijke archief van de Hoge Raad zijn veel originele processtukken overgeleverd die een gedetailleerde reconstructie mogelijk maken. Aan de hand van deze twee zaken ontstond een omvangrijk debat in de geleerde literatuur van de zeventiende en achttiende eeuw. Hieruit komt naar voren dat de beperkte redersaansprakelijkheid niet een zuiver economische keuze is geweest, zoals vaak wordt gezegd, maar samenhangt met ideeën over natuurlijke billijkheid uit die tijd.
Met de subsidie van het Deisz Barendregt Fonds krijgt het zeerechtelijk onderzoek in Leiden opnieuw een stimulans. Het onderzoek zal resulteren in een tweetal artikelen, en hopelijk dienen als springplank naar een promotietraject waarvoor nu vervolgfinanciering wordt gezocht.
