Spinozapremie voor Leidse celbioloog, immunoloog en chemicus Sjaak Neefjes
Leidse hoogleraar Chemische Immunologie Sjaak Neefjes ontvangt dit jaar de NWO Spinozapremie. De volgens de Spinozacommissie ‘uitzonderlijke wetenschapper met een intelligente stoutmoedigheid’ gebruikt de 2,5 miljoen euro voor zijn onderzoek naar anti-kankermedicijnen met minder schadelijke bijwerkingen.
Neefjes is hoogleraar Chemische Immunologie aan de Universiteit Leiden en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), en hoofd van de afdeling Cel en Chemische Biologie (LUMC). We spreken hem een week voordat het nieuws naar buiten komt.
Hoe hoorde je dat je een van de Spinozalaureaten van 2020 bent?
‘Ik zat een vergadering van de ERC Consolidator Grant-commissie voor toen ik werd gebeld door een onbekend nummer. Ik was druk, dus ik heb niet opgenomen. Toen ik de volgende dag weer werd gebeld door hetzelfde nummer, dacht ik ‘blijkbaar willen ze iets van me’ en heb ik wel opgenomen. Het was de voorzitter van NWO met het goede nieuws. Dat was natuurlijk een grote verrassing. Het belangrijkste is dat je zelf gelooft dat je belangrijk werk doet, maar het is heel mooi als anderen dat ook zien.’
Wat voor wetenschapper ben je?
‘In de documenten van NWO word ik een duizendpoot genoemd. Daar kan ik me wel in vinden. Ik ben van huis uit chemicus, maar vind het heel belangrijk om inzichten uit de scheikunde te combineren met celbiologie en immunologie. Door over grenzen heen te kijken en samen te werken met bijvoorbeeld artsen en wetenschappers uit andere disciplines, kom je tot de beste inzichten. Dat probeer ik ook mee te geven aan iedereen die bij mij komt werken.’
Hoe ga je de 2,5 miljoen euro van de Spinozapremie besteden?
‘Voor de eerste 7 of 8 ton heb ik een bestemming. Ik ben samen met een team bezig om antikankermedicatie terug op de markt te brengen die geen of minder schadelijke bijwerkingen hebben. Het gaat om anthracyclines, dat zijn medicijnen die kankerpatiënten vaak maar kort of helemaal niet kunnen gebruiken omdat ze ernstige bijwerkingen geven, zoals hartfalen. Samen met Hermen Overkleeft van het Leiden Institute of Chemistry, hebben we een minder giftige versie gemaakt. Deze kunnen we niet patenteren, dus niemand is geïnteresseerd om het te gaan maken, waardoor het normaliter stopt. Samen met Hermen gaan we deze stof nu toch maken om naar de patiënt te brengen. Je kunt je voorstellen dat dat heel veel geld kost, dus wat dat betreft is deze premie een lot uit de loterij. We gaan nu academisch deze stof ontwikkelen voor kankerpatiënten.’
Stevinpremie voor Ton Schumacher
Naast de Spinozapremie voor prof. Sjaak Neefjes, is er nog meer goed nieuws voor Leiden. Hoogleraar Immuuntechnologie aan de Universiteit Leiden en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en groepsleider Molecular Oncology & Immunology bij het Antoni van Leeuwenhoek (AvL) prof. Ton Schumacher krijgt een NWO-Stevinpremie.
Over de Spinoza- en Stevinpremie
De NWO-Spinozapremie is de hoogste onderscheiding in de Nederlandse wetenschap. NWO kent de NWO-Spinozapremies jaarlijks toe aan drie of vier in Nederland werkzame onderzoekers die naar internationale maatstaven tot de absolute top van de wetenschap behoren. De Stevinpremie is de hoogste onderscheiding in de wetenschap voor onderzoekers dan wel een team van twee à drie personen in Nederland die/dat een bijzonder succes heeft behaald op het gebied van kennisbenutting voor de samenleving. NWO reikt per jaar maximaal twee premies uit.
De Spinoza- en Stevinlaureaten krijgen elk een bedrag van 2,5 miljoen euro voor wetenschappelijk onderzoek en/of activiteiten met betrekking tot kennisbenutting.
Credits: NWO, fotografie Studio Oostrum Hollandse Hoogte
NWO-Spinozaprijs 2020 voor prof. Sjaak Neefjes
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website of