Publieksdag Neerlandistiek: breed en gevarieerd
Van de nieuwe straattaal Smibanese tot zeventiende-eeuwse geschriften: er komt van alles aan bod op de eerste landelijke Neerlandistiekdagen. De publieksdag is op zaterdag 7 maart en vindt plaats in Leiden. Frits Spits zendt vanuit het Kamerlingh Onnes Gebouw zijn radioprogramma ‘De Taalstaat’ uit .
De Neerlandistiek is enorm breed en veelzijdig: zij omvat historische en moderne letterkunde, journalistiek, het ontstaan van het Nederlands, varianten van het Nederlands zoals dialecten en sociolecten, vertalen, en zo kunnen we nog wel even doorgaan. De Nederlandse taal en cultuur is de verbindende factor tussen al deze onderwerpen.
Gastschrijver Karin Amatmoekrim
De publieksdag van de Neerlandistiekdagen vindt plaats in de sfeervolle Lorentzzaal en andere zalen van het Kamerlingh Onnes Gebouw in Leiden. De opening is toevertrouwd aan de 35e gastschrijver van de Universiteit Leiden, Karin Amatmoekrim. De in Paramaribo geboren schrijver zal worden geïnterviewd over haar werk, dat draait om de identiteit van de buitenstaander en om de vraag of we kunnen ontsnappen aan de identiteit die ons wordt opgedrongen – door onszelf of anderen.
Na het optreden van Amatmoekrim kunnen de bezoekers kiezen uit een keur van onderwerpen. Frits Spits presenteert live het radioprogramma De Taalstaat, volgens de website van het programma een vrolijk en informatief programma dat wil vertellen hoe het met onze taal staat. Maar misschien volgen de deelnemers liever de workshop Poëzie lezen van Trouw-recensent Janita Monna of gaan ze mee wandelen door Leiden met straatnamen- en Matthias de Vries-expert Tanneke Schoonheim of straatpoëziekenner Kila van der Starre.
Smibanese
Voor jongeren die meer willen weten over de mogelijkheden van een studie in de neerlandistiek, zijn ook studenten van de partij: wie wil, kan aanschuiven bij vertegenwoordigers van de studieverenigingen van de diverse opleidingen. Zij vertellen wat hun studie inhoudt, waarom die zo interessant is, en zo veel actueler dan ze in eerste instantie hadden verwacht.
Omdat naast de onderzoeksmethoden ook de taal en cultuur zelf zich steeds vernieuwen, is de Neerlandistiek geen statische discipline. Er is een presentatie over de Amsterdamse straattaal Smibanese (op zijn Engels uit te spreken, zoals ‘Japanese’). Dit nieuwe sociolect van de hiphoppers van collectief SMIB, is een mix van allerlei talen, zoals Antilliaans, Nederlands, Surinaams en Marokkaans. Van het woordenboek Smibanese is zelfs al een tweede editie uitgebracht.
Nog meer keus
’s Middags is de keuze nog groter. Organisator van de Neerlandistiekdagen en Leids hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde Yra van Dijk legt uit hoe je een recensie schrijft en Aafje de Roest licht toe hoe identiteit wordt weergegeven in hiphop. Tessa de Zeeuw is geïnteresseerd in de rechtbank als theaterzaal. VIDI-onderzoeker Helmer Helmers vertelt over zijn onderzoek naar zeventiende-eeuwse diplomatie en de rol van verschillende media daarin. Nicoline van der Sijs en Max van Duijn laten zien wat er voor spannende nieuwe vragen gesteld kunnen worden dankzij digitale methoden en grote datasets. Esther Op de Beek en Jaap de Jong vertellen over journalistieke normen en de rol van de media in literatuurkritiek. Verder bespreken Gaston Franssen en Ruth Koops van ’t Jagt de medische taal en besteden Tine Hens en Bart Verheggen aandacht aan klimaatpraat.
De hiphop kwam ook naar Nederland en ontwikkelde nieuwe taal. Aafje Roest vertelt erover. De taal kan zich qua woordenrijkdom meten met Harry Mulisch, Louis Couperus en Mutatuli, zo wees onderzoek van onder anderen de Leidse promovendus Alex Reuneker uit. Alleen Ilja Pfeijffer liet zich niet verslaan.
Nederlands te vanzelfsprekend
Lotte van den Bosch is een van de drie studenten die de Neerlandistiekdagen samen met Yra van Dijk organiseren. Ze heeft de bacheloropleidingen Rechtsgeleerdheid en Nederlands afgerond en doet nu de researchmasteropleiding Literary Studies: haar hart ligt bij het Nederlands, vertelt ze. Ze is erg enthousiast over het gevarieerde programma van de publieksdag, waarover ze heeft meegedacht. Aan Lotte ook de vraag wat ze ervan vindt dat het Nederlands in de verdrukking komt – hoewel dat wetenschappelijk gezien niet zo relevant is. ‘Taal is overal’, zegt ze, en dat bedoelt ze zowel positief als negatief. ‘We communiceren de hele dag en overwegend in het Nederlands. Dat maakt dat we het Nederlands aan de ene kant juist erkennen als relevant. Maar aan de andere kant beschouwen we onze taal misschien wel als te vanzelfsprekend en dus als minder interessant. Op de Neerlandistiekdagen willen we mensen laten zien hoe boeiend en bloeiend de neerlandistiek is.’
Raad voor de Neerlandistiek
Om de eenheid van de neerlandistiek te benadrukken is in 2018 de Raad voor de Neerlandistiek opgericht. Deze treedt op als vertegenwoordiger in gesprekken over de toekomst van het schoolvak Nederlands en over de universitaire opleidingen in de neerlandistiek - zo’n spreekbuis was er eerder nog niet. De Raad wil aan een breed publiek laten zien hoe bloeiend en veelzijdig het vakgebied is. Daarom vindt op zaterdag 7 maart een publieksdag plaats. De dag ervoor, op vrijdag 6 maart, zijn alle 240 universitaire vakgenoten en docenten uit het voortgezet onderwijs uitgenodigd om in Leiden met elkaar te spreken over recent onderzoek en vernieuwing in het onderwijs.
De Leidse hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde Yra van Dijk is voorzitter van de Raad voor Neerlandistiek. ‘Ik was het dus aan mijn stand verplicht om de organisatie van deze eerste Neerlandistiekdagen op me te nemen’, zegt ze. Gelukkig hoeft ze het niet alleen te doen: drie ambitieuze studenten doen vrijwillig het overgrote deel van het werk.
- Bekijk het volledige programma van de publieksdag van de Neerlandistiekdagen (7 maart) en schrijf je in.
- Meer geïnteresseerd in de vakgenotendag 'Onderwijs en onderzoek in beeld' op 6 maart? Informatie en aanmelden.
Tekst: Corine Hendriks
Foto bovenaan: 'Graffiti' Treubstraat Rotterdam (Flickr) by www.lastplak.nl
Mail de redactie