‘Durf aan alles te twijfelen, blijf nieuwsgierig en ga op avontuur’
Lex Boon moedigt deelnemers Max Havelaar Toesprakentoernooi aan vooral hun eigen koers te varen
Nee, gedachteloos een ananas eten zit er niet meer in voor Lex Boon na het schrijven van Ananas, een geschiedenis in opzienbarende verhalen en onverwachte ontmoetingen (2019). Op hilarische wijze vertelt hij de deelnemers van het Max Havelaar Toesprakentoernooi over zijn jarenlange zoektocht naar alle wetenswaardigheden rondom de vrucht die zijn vriendin hem cadeau deed vlak voordat ze hem verliet.
Rijp of onrijp?
‘Wil je een rijpe of onrijpe ananas?’ vroeg de marktkoopman vlak voordat Lex zich naar Leiden begaf om zijn lezing te houden. Even overwoog hij de man te vertellen dat je in Nederland nooit, maar dan ook nooit een rijpe ananas kunt kopen, maar hij besloot wijselijk zijn mond te houden voordat hij aan een lang verhaal zou beginnen. “Een ananas groeit een jaar en net voordat hij op zijn allerrijpst is, wordt hij geplukt en verscheept. De vrucht rijpt niet door, dus we eten ze hier altijd onrijp. En bijna niemand die dat weet.”
Het is slechts een van de vondsten die Lex deed op zijn zoektocht naar de wereld van de ananas die hem van verwoede ananasspullenverzamelaar ‘Ruudje Ananas’ in Amsterdam-Noord naar ananasboeren op een groot ananascongres in Zuid-Amerika leidde. Alle ontmoetingen zorgden ervoor dat hij zich even onderdeel voelde uitmaken van de ‘pineapple people’.
Al wordt van muzikanten wel eens gezegd dat ze hun beste liedjes schrijven op momenten van hartverscheurend liefdesverdriet, bij Lex Boon zorgde de relatiebreuk niet direct tot schrijven van het goed ontvangen reisboek zoals hij het genre zelf duidt. “Er kwam geen volwaardige zin meer op papier, dus nee, bij mij leidde dat niet tot hele goede teksten. Helaas, er kwam juist even niets meer uit mijn handen, zo slecht voelde ik me toen.”
‘Hobby: ananas’
Naarmate de tijd verstrijkt gaat Lex tussen alle ananasbevindingen volop daten. Ik maak een online datingprofiel aan. Werkt het intrigerend of is het een afknapper dat ik bij hobby’s ‘ananas’ invul? In ieder geval: een reeks aan vrij kansloze dates volgt. Een date vraagt me zelfs mee naar een crematie, waar ik tot mijn eigen verbazing enthousiast ‘ja’ op zeg. Het lijkt me een mooie gelegenheid om mijn Thaise maatpak aan te kunnen trekken. “Alles in het boek is echt gebeurd”, antwoordt Lex lachend op de vraag in hoeverre het boek autobiografisch is. “En dan heb ik niet eens alles gedeeld. Eigenlijk is het boek persoonlijker geworden dan ik van tevoren dacht”, overpeinst hij. “Lezers hebben namelijk niet per se een specifieke interesse voor ananassen, dus ik moest mensen door die ananashistorie heen slepen en daarvoor gebruikte ik heel erg mijn eigen verhaal.”
Dit is het, besluit ik, als ik in mijn slaapzak kruip. De exotische wereld waar ik naar heb verlangd: ik verlang er niet meer naar. De ananas heeft me de wereld over gebracht, maar het avontuur en de magie zijn er wel vanaf. Is het verhaal nu echt af voor de ananasexpert? “Ik wil door met andere onderwerpen en schrijf er momenteel niet meer over. Maar of het echt af is? Ik spreek de mensen nog die ik heb ontmoet, het boek wordt misschien vertaald naar het Engels, en ik heb het er nog steeds best veel over, zoals vandaag hier op jullie toesprakentoernooi.”
‘Geen moralistisch boek’
Schuilt er een Max Havelaar in Lex die in het boek de vraag stelt of je je schuldig zou moeten voelen wanneer je een ananas koopt, voor vaak ook nog eens een prijs waarbij minstens één iemand in de keten verlies moet lijden. “Ik wilde geen moralistisch boek schrijven, niet met een vinger gaan wijzen. Ik weet niet of ik me schuldig moet voelen wanneer ik een ananas koop, maar ik ben me wel gaan realiseren hoe totaal oneerlijk de wereld verdeeld is en dat ik ontzettend mazzel heb dat fruit dat aan de andere kant van de wereld groeit, hier gewoon in de supermarkt ligt. En dat daar bovendien heel veel mensen voor moeten werken voor heel weinig geld. Ik kan me er wel schuldig over voelen dat ik daar lang het besef niet van heb gehad.”
Wat wilde hij de aanstormende Havelaars van het toernooi meegeven? “Durf aan alles te twijfelen, blijf nieuwsgierig. Ga op avontuur. Blijf vragen stellen en blijf je verwonderen. Iedereen gaat op reis met de Lonely Planet in de hand naar dezelfde dingen toe, maar zoek daar je eigen weg in. Stel je eigen vragen om een land te leren kennen. Durf je eigen nieuwsgierigheid te volgen. Dat brengt je meer.”
Tekst: Evelien Engele
(Journalist en tekstschrijver, lid van de organisatie van het Max Havelaar Toeprakentoernooi)
Het Max Havelaar Toesprakentoernooi
Tijdens het Max Havelaar Toesprakentoernooi bezoeken zo'n vijftig docenten Nederlands, elk vergezeld door twee leerlingen uit de bovenbouw van het vwo, Universiteit Leiden om over retoricaonderwijs te leren én zich te laten inspireren.
Uit een uitgebreid programma kiezen de deelnemers drie verschillende workshops die elk een ander aspect van het speechen belichten, zoals het juiste stemgebruik, argumentatie en het schrijven van een goede opening of afsluiting.
Ook voor de begeleidende docenten is het een boeiend toernooi. Ontmoetingen met collega’s en vakgenoten in combinatie met het volgen van workshops van universitaire docenten en speech- en communicatieprofessionals vormen een inspiratiebron voor lessen spreekvaardigheid.