De kunst van het lesgeven
Hoe houd je 80 studenten met verschillende achtergronden 3 uur lang gemotiveerd? Stefano Cucurachi weet hoe! Door gebruik te maken van actuele ontwikkelingen, levendige discussies en zelfs wat improvisatietheater, slaagde deze assistent-professor erin Docent van het Jaar 2018 te worden. ‘Je moet manieren vinden om de interesse van studenten te wekken zonder hen te dwingen hun apparaten uit te zetten.’
Leraar of artiest?
‘Je moet gemotiveerd blijven, in het moment leven en de tijd die je hebt gebruiken om mensen te inspireren. Je moet voorkomen dat je jezelf begint te censureren of jezelf ervan weerhoudt nieuwe dingen te testen.’ Door de manier waarop Cucurachi over lesgeven praat, klinkt het bijna als optreden. En dat is precies hoe hij het geven van een college beleeft. ‘Ik kan me een soortgelijk gevoel voorstellen na het geven van een concert: vol adrenaline en sterk. Maar dan zakt je energieniveau in en kun je niks meer.’ En dat is niet vreemd, gezien het feit dat Cucurachi de lat hoog legt.
Systeem aarde
In de bachelor Urban Studies doceert Cucurachi het vak Material City, daarnaast geeft hij de vakken Material Flow Analysis en System Earth in de master Industrial Ecology. Voor het laatste werd hij Docent van het Jaar 2018. ‘System Earth is een brede cursus. Het gaat over de verbinding tussen de natuurlijke systemen en de mens. We onderzoeken hoe mensen, en hun vraag naar bijvoorbeeld voedsel en energie, de natuurlijke processen beïnvloeden.’
Actuele gebeurtenissen
System Earth is een breed vak, waarbij zelfs wetenschapscommunicatie aan bod komt. ‘Ook vind ik het belangrijk mijn lessen te linken aan de actualiteit’, zegt Cucurachi. ‘We behandelen grote vraagstukken, zoals klimaatverandering of grondstofschaarste. Als academicus moet je je realiseren dat mensen daar verschillend op reageren. Mensen voelen wanhoop, negeren de problemen of kunnen zich er overweldigd door voelen. Ik maak studenten hiervan bewust door gebeurtenissen uit het nieuws te koppelen aan het lesmateriaal. Vandaar ook de link met wetenschapscommunicatie: om te leren actuele wetenschappelijke vraagstukken te communiceren met het brede publiek.’
Ruimte voor discussie
Zowel studenten uit de sociale als de natuurwetenschappen volgen het vak System Earth. Zij brengen verschillende perspectieven mee op de besproken onderwerpen. Cucurachi vindt het daarom belangrijk klassikale discussies te faciliteren. ‘Anders zou ik me vervelen’, grapt hij. ‘Ik bouw graag momenten in waarop in rondwandel, directe vragen stel en de dialoog aanga. Ik streef naar een debatachtige sfeer, in plaats van een statisch en frontaal college. Dat is belangrijk, want de onderwerpen kunnen behoorlijk polariserend zijn. Als we het bijvoorbeeld hebben over het voedselsysteem, zijn er vleesetens, maar ook vegetariërs of pescetariërs in de zaal. Ik wil niet uitsluitend zelf praten en “een doos met kennis vullen”, ik laat graag ruimte voor de studenten.’
Leraar versus technologie
De grootste uitdaging als docent is volgens Cucurachi dat je het moet opnemen tegen de impulsen van de buitenwereld, zoals moderne technologie. ‘Ik klink nu waarschijnlijk als een oude man’, lacht hij. ‘Maar als docent heb je zoveel concurrentie. Online shoppen, games, sociale media…’ Toch wil hij technologie in de klas niet verbieden. ‘Ik doe mijn beste om een interessante omgeving te creëren. Je moet manieren vinden om de interesse van de studenten te wekken zonder hen te dwingen hun apparaten uit te zetten. Ik kijk graag naar andere disciplines, zoals improvisatietheater, om technieken te vinden de studenten “op te warmen” of hun aandacht te behouden.’
Net als optreden, kost lesgeven veel tijd en moeite. Cucurachi: ‘Dat wordt vaak onderschat. Probeer maar eens drie uur lang de aandacht vast te houden van 80 studenten die gemotiveerd zijn, maar ook genoeg andere dingen willen doen.’ Daarnaast benadrukt hij dat andere academische verplichtingen en werkdruk vaak ten koste gaan van het onderwijs. Gelukkig voelt onderwijs geven voor hem niet als plicht. ‘Bij studenten kan ik nieuwe ideeën testen. Ik leer ook van hen. Lesgeven is een mooi moment van interactie met andere individuen en dat is altijd de moeite waard.’
Tekst: Hilde Pracht