Expositie zet schijnwerpers op ‘vergeten’ deel Zijderoute
Over de iconische Zijderoute wordt vaak verteld vanuit Chinees perspectief. Een expositie in de Oude UB richt zich op de bewoners en monumenten van historische steden in Centraal-Azië, een onderbelicht deel van de Zijderoute. Van 5 september t/m 17 oktober.
De Zijderoute was een netwerk van duizenden kilometers aan karavaanroutes die al vanaf de Klassieke Oudheid handel mogelijk maakte tussen de oosterse wereld (met China als dikwijls aangeduid begin) en Europa. Dankzij deze handelsnetwerken kwamen de reizigers en bewoners ook in contact met elkaars religies en culturen.
Antieke foto’s
De tentoonstelling neemt de bezoekers mee naar historische plaatsen in Centraal-Azië, vanaf het laatste kwart van de 19e eeuw tot de jaren 70 van de vorige eeuw. Antieke foto’s, ansichtkaarten en prenten laten imposante monumenten zien zoals moskeeën en mausolea in Afghanistan, Iran, Kazachstan, Turkmenistan en Oezbekistan.
Moskeeën en mausolea
De oude foto’s, ansichtkaarten en prenten komen uit de privécollectie van de Leidse onderzoeker Elena Paskaleva. De docent Critical Heritage Studies onderzoekt de materiële cultuur van Centraal-Azië onder andere aan de hand van dit onderzoeksmateriaal dat ze aanschaft in oude boekhandels en koopt van verzamelaars. Paskaleva: ‘De foto’s tonen de monumenten in opeenvolgende decennia waardoor goed is te zien hoe de moskeeën, mausolea en hun omgeving in de loop der tijd veranderden.’ De eerste foto’s van het gebied dateren uit 1868 en zijn daarmee het oudste beeldmateriaal van Centraal-Azië. Paskleva stelde de tentoonstelling samen met Gabrielle van den Berg, hoogleraar Cultuurgeschiedenis van Iran en Centraal-Azië.
Schijnwerpers op Centraal-Azië
Over de Zijderoute wordt vaak verteld vanuit een Chinees perspectief. Met deze tentoonstelling willen wij een genuanceerd verhaal vertellen, benadrukken de beide samenstellers. Van den Berg: ‘We richten ons bewust op de steden en niet op de natiestaten waar ze nu deel van uitmaken.’ Het idee van de Zijderoute is geconstrueerd door de Duitse ontdekkingsreiziger Ferdinand von Richthofen die in 1877 de term Zijderoute bedacht. Er vond echter altijd al uitwisseling plaats. Paskaleva: ‘Vaak is er een eenzijdige focus op China of het Midden-Oosten. Maar Centraal-Azië was zeker niet alleen maar een doorvoerroute voor China en het Westen. Dit gebied heeft een heel rijke geschiedenis en verdient ook aandacht.’
Missing link
Van den Berg en Paskaleva richtten in 2015 het Central Asia Initiative op om de studie van Centraal-Azië te promoten in Nederland en Europa. Van den Berg: ‘In Leiden is er veel aandacht voor Oost- en Zuidoost-Azië en het Midden-Oosten. Het gebied ertussen is de missing link die wij onder de aandacht willen brengen, door middel van lezingen en colleges.’
Het initiatief werd aanvankelijk gefinancierd door het Leidse profileringsgebied Asian Modernities and Traditions en tegenwoordig door het LUCIS programma Islam in Central Asia. De onderzoekers werken samen in het NWO-project Turks, Texts and Territory: Imperial Ideology and Cultural Production in Central Eurasia. Lees ook dit uitgebreide interview met Elena Paskaleva en Gabrielle van den Berg op de website van NWO.
De expositie werd op 5 september officieel geopend door de ambassadeur van Oezbekistan Dilyor Khakimov. Voor de gelegenheid had de kok van de ambassade verschillende Oezbeekse specialiteiten gemaakt. De Engelstalige online catalogus van de tentoonstelling is hier beschikbaar.
-
Dilyor Khakimov, de ambassadeur van Oezbekistan, opende de tentoonstelling Silk Road Cities. -
Gabrielle van den Berg, hoogleraar Cultuurgeschiedenis van Iran en Centraal Azië, lichtte de expositie en de herkomst van de collectie toe. -
Ambassadeur Khakimov kijkt samen met LUCIS-directeur Nathal Dessing in een boek over de tentoonstelling. -
De kok van de Oezbeekse ambassade had verschillende Oezbeekse specialiteiten gemaakt. -
Bezoekers bewonderden de vele foto's, gravures en prenten, die de pracht en praal van de Centraal-Aziatische steden langs de Zijderoute tonen.