'De vraag is belangrijker dan het antwoord'
Francesco Ragazzi is een enthousiast verteller over internationale betrekkingen. Maar hij is pas écht gelukkig als de studenten zijn eigen vakgebied ter discussie stellen. Het leverde hem een nominatie op voor de LUS Onderwijsprijs. Is hij de beste docent van 2019?
Gefeliciteerd met de nominatie! Wat vindt u ervan?
‘Ik ben er natuurlijk erg blij mee. Vooral de erkenning door studenten is speciaal. Je relatie met studenten is vrij moeilijk te meten, dus dit is een van de weinige manieren om erachter te komen wat ze daadwerkelijk van je colleges vinden. Eerder ben ik genomineerd voor de Casimirprijs voor de beste docent van Sociale Wetenschappen, dus blijkbaar doe ik iets goed.’
Wat zou het geheim van uw onderwijsstijl kunnen zijn?
‘Colleges moeten vooral de betrokkenheid van studenten aanwakkeren. Dat doe ik door in het eerste college een vraag te stellen, en deze vraag vervolgens in de loop van de collegereeks met de studenten te beantwoorden. De theorie en kennis zijn niet eens zo belangrijk. De zoektocht naar een antwoord is belangrijker dan het antwoord zelf. Dat is maar goed ook, want in veel gevallen blijken er meerdere mogelijke antwoorden te zijn op die ene vraag. Onderwijs is geslaagd als je de interesse van de studenten hebt gewekt, en hen het gereedschap hebt gegeven om die interesse verder te onderzoeken.’
"Colleges moeten vooral de betrokkenheid van studenten aanwakkeren"
Kunt u eens een voorbeeld noemen?
‘In de bacheloropleiding International Relations and Organisations begin ik meestal met het vertonen van de wereldkaart. Daarin is de wereld keurig opgedeeld in staten die door grenzen van elkaar zijn gescheiden. Zijn die staten de allesbepalende actoren in de internationale betrekkingen? Je zou denken van wel, maar toch komen mijn studenten er gaandeweg achter dat dit niet het geval is. Grenzen zijn namelijk veel meer fluïde dan de wereldkaart doet vermoeden. Of het nou gaat over hackers, vluchtelingen, drugskartels of terroristen: de grote issues van vandaag de dag zijn internationaal, grensoverschrijdend. Samen met mijn studenten zet ik zo de klassieke opvattingen over internationale betrekkingen ter discussie.’
Hoe houdt u de studenten betrokken?
‘Het is belangrijk om te werken met hedendaagse voorbeelden, liefst uit de belevingswereld van de studenten. Veel van mijn studenten komen uit het buitenland, en ik zelf ook. De studenten van buiten de Europese Unie weten hoe het is om een visum aan te vragen bij de Nederlandse ambassade. Dat moet je doen vóórdat je naar Nederland afreist. Eigenlijk zou je dus kunnen zeggen dat de buitengrens van Nederland niet bij België of Duitsland ligt, maar op die ambassade in Indonesië of Marokko. Het is een compleet andere manier om naar staten en grenzen te kijken. Dat is een eyeopener voor studenten.’
"Ik had vroeger het naïeve idee dat je in de wetenschap lange zomervakanties hebt. Nu werk ik weekenden, avonden en vakanties door om alles te bolwerken."
Onlangs heeft u een boek gepubliceerd over radicalisering in Nederland en België. Hoe zorgt u voor een goede balans tussen onderwijs en onderzoek?
‘Ik probeer nooit water bij de wijn te doen als het aankomt op de kwaliteit van mijn colleges. Maar dat is wel eens lastig als je daarnaast nog onderzoek wil doen. Ik had vroeger het naïeve idee dat je in de wetenschap lange zomervakanties hebt. Nu werk ik weekenden, avonden en vakanties door om alles te bolwerken, net als de meeste collega’s. Vooral snelgroeiende opleidingen zoals die op de Haagse campus hebben het zwaar, omdat daar relatief weinig docenten lesgeven aan veel studenten. We kunnen in het eerste jaar niet eens werkgroepen geven. Maar wat hebben studenten aan theorie zonder oefening, denk ik dan? Er is één manier om deze constante druk te verminderen: meer investeren in wetenschappelijk onderwijs. Het is misschien geen utopisch of visionair verhaal, maar kunnen we alsjeblieft terug naar de situatie zoals die tien jaar geleden was?’
Stel dat u de LUS Onderwijsprijs wint, wat gaat u dan met het prijzengeld van 25.000 euro doen?
‘Ik ben bezig om meer visuele werkwijzen te introduceren in het onderwijs. Het zou mooi zijn als studenten voor hun onderzoek niet alleen kunnen kiezen uit data-analyses of kwalitatief onderzoek, maar ook voor video of GIS-analyses [geografische visualisaties, red.]. Met het geld van de LUS Onderwijsprijs zou ik experts inhuren of een uitrusting aanschaffen. Wie weet zorgt dit op termijn voor een andere wetenschapsbenadering. Er gebeurt ontzettend veel spannend onderzoek, maar de resultaten worden uitgewerkt in gortdroge papers. We moeten een manier vinden om dat wetenschappelijke enthousiasme visueel te maken zodat we het niet verliezen.’
Tekst: Merijn van Nuland
Beeld: Sean van der Steen
Mail de redactie
Over de LUS-Onderwijsprijs
De winnaar van de LUS-Onderwijsprijs ontvangt 25.000 euro voor onderwijsdoeleinden en wordt lid van de Teacher's Academy. De drie genomineerden voor de LUS-onderwijsprijs zijn Thijs Porck (Geesteswetenschappen), Francesco Ragazzi (Sociale Wetenschappen) en David Zetland (Leiden University College). De winnaar wordt bekend gemaakt tijdens de opening van het academisch jaar op 2 september.