FameLab: jonge wetenschappers op het podium
In drie minuten je onderzoek uitleggen aan een niet-wetenschappelijk publiek – en dat zonder Powerpoint of andere visuele ondersteuning. Dat is FameLab. Op 7 maart vindt de Leidse voorronde van deze internationale communicatie-wedstrijd plaats. Publiek is welkom!
Vijftien jonge onderzoekers uit de bètawetenschappen zijn geselecteerd voor de voorronde van de Universiteit Leiden. Zij krijgen eerst een uitgebreide presentatietraining, en binden dan op 7 maart in het Academiegebouw met elkaar de strijd aan. De twee besten gaan door naar de nationale finale van FameLab. We vroegen een aantal deelnemers waarom ze mee doen, en of ze vast een tipje van de sluier willen oplichten.
Victor Geraedts – doet onderzoek naar de ziekte van Parkinson
‘Ik doe onderzoek bij patiënten met Parkinson. Zij kunnen in aanmerking komen voor deep brain stimulation, een vorm van hersenchirurgie die hun klachten kan verminderen. Maar bij patiënten die al gevorderde geheugenklachten hebben, kan deze operatie juist averechts werken en hun klachten verergeren. Het is alleen lastig om te bepalen bij welke patiënten dat precies is. Ik onderzoek of we dat onderscheid kunnen maken met hulp van een hersenfilmpje, een EEG.’
‘Tegenwoordig staan bij zo veel voordrachten de Powerpoint centraal, ondersteund door het verhaal van de wetenschapper. Liefst zou ik dit andersom zien. FameLab biedt hier een leuk alternatief voor: een presentatie houden met alleen een attribuut als ondersteuning. Dat de voordracht voor niet-vakgenoten is, maakt het extra uitdagend. Bovendien: de patiënten die bij mij op het spreekuur komen zijn doorgaans ook geen onderzoekers. Als ik goed in staat ben om mijn onderzoek over te brengen aan het FameLab-publiek, helpt mij dat om mijn patiënten betere uitleg te kunnen geven.’
Lindsey Burggraaff – onderzoekt hoe je nieuwe medicijnen kunt ontdekken met de computer
‘Mijn onderzoek gaat over het ontwikkelen van nieuwe medicijnen en hoe computers hierbij worden ingezet. Als wij alles met de hand zouden moeten testen in het lab duurt dit een eeuwigheid en kost het heel veel geld. Met behulp van computers kunnen wij miljoenen moleculen screenen, die potentieel een medicijn kunnen zijn. Dit gaat sneller en is ook nog eens goedkoper.’
‘Ik vind het leuke aan FameLab de uitdaging om abstracte onderwerpen uit leggen aan de hand van alledaagse concepten. Het maken van deze vertaalslag is vaak lastig, maar dat maakt het juist zo leuk. Bovendien kan ik aan niet-wetenschappers laten zien hoe uitdagend onderzoek doen is. Door uit te leggen hoe mijn onderzoek invloed heeft op dagelijkse ontwikkelingen, kan ik mensen geïnteresseerd en enthousiast maken over mijn onderzoek.’
Thijs de Vos – onderzoekt een ziekte waarbij zwangere vrouwen antistoffen maken tegen hun baby
‘Ik onderzoek een bijzondere ziekte tijdens de zwangerschap, waarbij de moeder antistoffen maakt tegen de bloedplaatjes van de baby. Bloedplaatjes zijn belangrijk om het bloed te kunnen laten stollen. Door de antistoffen stolt het bloed van de baby minder goed en kunnen al in de baarmoeder ernstige bloedingen ontstaan zoals hersenbloedingen.’
‘Het is leuk om je onderzoek uitleggen aan niet-wetenschappers, omdat zij vragen stellen waar je zelf het antwoord ook nog niet op weet, waardoor je weer aan het denken wordt gezet. Ik hoop dat ik door mee te doen aan FameLab kan leren hoe ik mijn enthousiasme voor de wetenschap en mijn onderzoek zo goed mogelijk kan overbrengen. Dat enthousiasme is één van de redenen waarom mensen naar de voorronde moeten komen kijken. Daarnaast denk ik dat het leuk is om te zien wat er allemaal binnen de universiteit aan onderzoek plaatsvindt. Zeker ook voor onderzoekers zelf. We werken allemaal zo hard in onze eigen groepjes, maar het is heel inspirerend om eens naar anderen te luisteren. Hoe bedrijven ze wetenschap op een andere faculteit? Waarom doen ze bepaald onderzoek?’
Barbara Scalvini – onderzoekt eiwitten met microscopische instrumenten
‘Ik doe onderzoek naar hoe eiwitten worden opgevouwen in ons lichaam. Daarvoor gebruik ik bepaalde natuurkundige technieken zoals het optische pincet – de techniek die onlangs de Nobelprijs voor de Natuurkunde kreeg. Sommige ziekten worden veroorzaakt door verkeerd opgevouwen eiwitten, mijn onderzoek kan hier meer inzicht in geven.’
‘Ik heb me opgegeven voor FameLab omdat ik meer wil leren over effectieve communicatie, en mijn vaardigheden op dat gebied verbeteren. En ook om mezelf uit te dagen: ik ben altijd best wel zenuwachting als ik voor een groep moet presenteren. Ik denk dat het belangrijk is dat wij als wetenschappers leren ons onderzoek op een begrijpelijke manier uit te leggen aan het grote publiek. Zo ontstaat er meer begrip voor en over onderzoek, wat op de lange termijn kan helpen tegen gevaarlijke niet-wetenschappelijke opvattingen.’
Jurylid Julia Cramer – doet zelf onderzoek naar wetenschapscommunicatie
‘Als jurylid ga ik er op letten dat er een duidelijke boodschap in de presentaties zit, dat het vermakelijk en creatief is, maar niet te ‘makkelijk’. Daarbij kijk ik naar uitstraling: de passie en het enthousiasme moet er vanaf spatten. Het publiek moet geïnspireerd de zaal uitlopen. Ze weten iets nieuws of gaan zich verder inlezen in het onderwerp. Tijdens het jureren heb ik de luxe dat ik naar allemaal leuke pitches mag luisteren. Ik gun het iedereen van harte om door te gaan naar de volgende ronde, en ben er zeker van dat het moeilijk kiezen wordt!’
‘Ik raad het iedereen aan om te komen kijken bij de voorronde. Het is fantastisch om korte pitches te zien van mensen die echt hun best hebben gedaan op de voorbereiding. De verhalen zitten goed in elkaar en zijn leerzaam. Maar ook van de vorm kun je wat leren: wat vind je goed aan de presentaties? Misschien kun je het zelf wel toepassen in je eigen presentaties op andere momenten! En je leert vast wat nieuws!’