Rimpeling in radiostraling verraadt dubbelster bij supernova
Sterrenkundigen hebben uit het gerimpelde radiosignaal van een ontplofte ster afgeleid hoe de supernova-in-wording en zijn begeleidende ster om elkaar heen bewogen. Dat schrijven de Leidse astronoom Simon Portegies Zwart en de Canadese astronoom Almog Yalinewich in een artikel dat is geaccepteerd voor publicatie in the Astrophysical Journal Letters.
Gelukstreffer
Leidse Hoogleraar Numerieke sterdynamica Simon Portegies Zwart noemt de publicatie een gelukstreffer: 'Bij de lift van het Canadian Institute for Theoretical Astrophysics waar ik te gast was, kwam ik postdoc Almog Yalinewich tegen. Hij staarde zuchtend naar een grafiek met rimpelingen in de radiostraling van supernova SN 1979C.' Portegies Zwart en Yalinewich raakten aan de praat en besloten om het probleem met simulaties te lijf te gaan op de Leidse supercomputer van Portegies Zwart.
Sterrendans
De onderzoekers lieten de supercomputer verschillende scenario's doorrekenen. Ze vergeleken de simulatieresultaten vervolgens met de tien jaar aan gegevens die van supernova SN1979C beschikbaar zijn. Uiteindelijk konden de onderzoekers laten zien dat de supernova waarschijnlijk is veroorzaakt door een ster die ongeveer achttien keer zwaarder is dan de zon. Bovendien moet er voorafgaand aan de explosie een begeleidende ster van vijf tot twaalf zonsmassa's rond de supernova-in-wording hebben gedraaid. De begeleidende ster, zo wijzen de simulaties uit, zou ongeveer elke tweeduizend jaar een rondje rond die supernova-in-spe moeten hebben gedraaid.
Volgens Portegies Zwart is het onderzoek nuttig voor andere sterrenkundigen. 'Het is eigenlijk de enige manier om iets van de begeleidende ster te weten te komen voorafgaand aan de supernova. Normaal gesproken gaat die kennis verloren tijdens de supernova.'
Amateur vindt supernova
Het verhaal achter de ontdekking van supernova SN 1979C is bijzonder. De ster is namelijk niet ontdekt door een professionele astronoom, maar door een amateursterrenkundige. De Amerikaanse middelbare-schoolleraar Gus Johnson liet op 18 april 1979 vanuit zijn achtertuin in Swanton (in de staat Maryland) aan de priester van zijn kerk een sterrenstelsel in het sterrenbeeld Haar van Berenice zien. Dat sterrenstelsel, Messier 100, staat op vijftig miljoen lichtjaar afstand van ons vandaan. Tijdens het kijken zag Johnson een heldere ster aan de rand van het sterrenstel. Die ster was hem niet eerder opgevallen. Een dag later vergeleek hij de ster met de toen bekende hemelkaarten. De ster bleek er niet op te staan. Daarop stuurde Johnson een bericht naar de sterrenkundegemeenschap met de melding dat het weleens een supernova zou kunnen zijn. Met professionele telescopen werd de supernova bevestigd. Sinds die tijd wordt SN 1979C in de gaten gehouden.
SN1979C development of the ripples in radio flux
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofBron: www.astronomie.nl