Vrouwelijke onderzoekers in de spotlight voor Physics & Astronomy Ladies' Day
Op donderdag 15 november organiseert de Universiteit Leiden haar Physics & Astronomy Ladies Day voor vrouwelijke scholieren met een bètaprofiel die op zoek zijn naar een studie na de middelbare school. Ter gelegenheid van deze feestelijke dag laten we vijf vrouwelijke onderzoekers aan het woord over hun ervaringen in de wetenschap.
Klik hier voor meer informatie over de Physics & Astronomy Ladies Day.
Melissa Rinaldin, promovenda experimentele natuurkunde
‘Ik ben altijd gefascineerd geweest door uitdagende puzzels. Als middelbaar scholier vond ik het leuk om Latijnse en Griekse teksten te vertalen en om wiskundige vergelijkingen op te lossen. Toen besloot ik om natuurkunde te studeren omdat ik mezelf dan kon uitdagen met wiskundige problemen die zijn toegepast op de echte wereld.
‘Het diepe begrip over natuurlijke verschijnselen dat je krijgt tijdens de studie Natuurkunde is fantastisch. Ik vind het leuk om na te denken over zowel concrete als abstracte verschijnselen, en ze in mijn hoofd voor te stellen als vergelijkingen.
‘Tijdens mijn master verhuisde ik vanuit Italië naar Nederland om mijn scriptie te schrijven over het afstemmen van fasescheiding in biologische membranen via licht. Dit is Soft Matter Physics, ofwel de natuurkunde van alles dat nat, zacht of slap is. De nieuwsgierigheid, de passie voor wetenschap en de internationale omgeving in mijn onderzoeksgroep vond ik erg fijn. Ook het onderwerp dat ik bestudeerde vond ik leuk, dus voor mijn promotie sloot ik me aan bij twee andere groepen in Leiden om mijn werk aan fasescheiding voort te zetten.
‘Tijdens mijn promotie kreeg ik de gelegenheid om mijn werk te presenteren op internationale conferenties, waar ik veel mensen ontmoette in de Soft Matter gemeenschap uit Nederland en het buitenland. Ik heb veel van ze geleerd, niet alleen over wetenschap maar ook over verschillende culturen.
‘Nu werk ik aan het effect van geometrie op fasescheiding in biologische membranen. Die scheiden in verschillende fasen, zoals oliedruppels op het oppervlak van soep. Tijdens mijn promotie heb ik kleine bollen, kubussen en haltervormen ontworpen om op de membranen te plakken en te zien hoe verschillende vormen de verschillende fasen beïnvloeden van de membranen. Ik ontwikkelde een voorliefde voor geometrie en in de toekomst hoop ik onderzoek te blijven doen naar meer manieren waarop geometrie de wereld om ons heen bepaalt.’
Jackie Hodge, onderzoeker aan de Leidse Sterrewacht
‘In mijn tienerjaren raakte ik gefascineerd door het concept van ons Heelal. Vragen als 'Wat is de Oerknal?' en 'Heeft het Heelal een rand?' motiveerden me om het boek A Brief History of Time van Stephen Hawking te lezen. Ik ging Natuurkunde studeren aan de universiteit in Californië, en deed later ook mijn promotie-onderzoek in die richting. Later ontmoette ik Stephen Hawking in levenden lijve!’
‘Tijdens mijn studie leerde ik begrijpen waarom de dingen in ons Heelal zijn zoals ze zijn. Ik grap ook vaak dat ik een vreselijk geheugen heb, en dat je met natuurkunde de meeste vergelijkingen kunt afleiding van de basisprincipes. Deze aspecten van de fysica en kosmologie boeien mij nog steeds. Zo leer ik studenten bij het bachelorvak Galaxies & Cosmology bijvoorbeeld de basisvergelijkingen op te lossen die de uitdijing van ons Heelal beschrijven.’
‘Als student deed ik een zomerstage bij Arecibo Observatory in de jungle van Puerto Rico. Daar staat de gigantische (305 meter doorsnede!) radiotelescoop die ook voorkomt in films als Contact en Goldeneye. Dat was een ongelooflijke ervaring, en dat was ook de tijd dat ik mijn hart verloor aan de sterrenkunde.’
‘Astronomie is een zeer internationaal vakgebied en dat vind ik erg leuk. Ik kom zelf uit Californië, maar woonda daarna 3 jaar in Duitsland, een aantal maanden in Chili en nu leef ik hier in Nederland. De telescopen die we als astronomen gebruiken staat vaak op interessante plekken zoals Hawaii en La Palma, en ik heb inmiddels lezingen gegeven in vele landen, waaronder plaatsen als Vietnam.’
‘Mijn huidige onderzoek hier aan de Leidse Sterrewacht richt zich op de ontwikkeling van sterrenstelsels in de kosmische tijd. Recente ontwikkelingen in het ontwerp van moderne telescopen stellen ons in staat om verre sterrenstelsels waar te nemen die we voorheen nooit konden zien. Mijn onderzoeksgroep probeert die gloednieuwe observaties te doorgronden om te leren hoe sterrenstelsels en zwarte gaten ontstaan.’
Guadalupe Cañas Herrera, promovenda theoretische natuurkunde
‘Van jongs af aan voel ik een passie voor bètawetenschappen. Tijdens mijn jeugd kwam ik erachter dat ik van alle vakken het meest geïnteresseerd ben in natuurkunde. Ik hou van uitdagingen, en omdat natuurkunde het vak was waar ik de meeste energie in moest steken (ik heb geen buitengewoon talent voor wiskunde), werd het al snel mijn favoriete onderwerp. Bovendien organiseerde de universiteit van mijn provincie in Spanje pre-university sessies, waar ik ontdekte hoe er aan universiteiten natuurkundig onderzoek werd gedaan… en ik werd verliefd!
‘De bacheloropleiding natuurkunde is een prachtige reis die je in staat stelt om verschillende soorten vragen te beantwoorden over hoe het heelal in elkaar steekt. Aan de ene kant leer je over de verschillende disciplines, waaronder mijn favoriet: kosmologie. Aan de andere kant leer je allerlei vaardigheden zoals programmeren, presenteren en schrijven in een nieuwe taal.
‘Het werd me al vroeg duidelijk dat ik later professor wil worden en nieuwe generaties wil inspireren. Dat vereist een stel uiteenlopende vaardigheden, zoals passie voor lesgeven en geduld voor onderzoek, en die leer je allemaal tijdens een promotie-onderzoek, wat de eerste stap is richting een academische carrière. Ik vond mijn masterproject erg leuk, dus ik wist dat ik in het onderzoek op de juiste plaats zit.
‘Wetenschappers reizen veel om te presenteren op conferenties. Die internationale omgeving heeft me geholpen om uit mijn comfortzone te treden: vaak in het buitenland wonen, ver weg van mijn familie. En ik heb vrienden gemaakt over de hele wereld en een paar extra nieuwe talen geleerd.
‘Ik begon mijn bachelorstudie met het idee dat ik ooit fulltime in een lab zou werken. Maar ik kwam er langzaam maar zeker achter dat mijn passie meer in het theoretische gedeelte ligt. Nu ben ik onderdeel van de groep Theoretische Kosmologie. Ik werk aan het begrip over hoe ons heelal in elkaar steekt: hoe het begon en hoe de structuur is ontstaan die we vandaag de dag zien. Ik ben vooral geïnteresseerd in het gebruiken van observationele data om te kiezen tussen de vele theoretische modellen die we hebben over het heelal.’
Elena Sellentin, onderzoeker aan de Leidse Sterrewacht
‘Mijn wetenschappelijke reis begon op de Open Dag van de afdeling Natuurkunde van de universiteit van Heidelberg in Duitsland. Ik was toen 19 jaar. Ik herinner me de gigantische krijtborden en de theoretisch en experimenteel natuurkundigen die lezingen gaven. Het was een droom voor mij: zoveel mensen die kritisch nadachten! Ik bewonderde hoe natuurkundigen zeer complexe concepten in enkele vergelijkingen vatten.’
‘Natuurkunde studeren heeft mij veranderd. Niet alleen vanwege de inhoudelijke materie die ik leerde, maar ook omdat al mijn beste vrienden jongens waren. Er zijn veel dingen in het leven die je niet kunt leren van vaders of echtgenoten, maar alleen van mannelijke beste vrienden. We zaten dagenlang in de bibliotheek om vraagstukken op te lossen en tentamens te oefenen. We grapten altijd dat het enige verschil tussen ons was dat ik hen uitlachte met een hoge stem, en dat zij mij uitlachten met een lage stem. Dat was natuurlijk niet de hele waarheid. Wanneer we bijvoorbeeld experimenten met radioactiviteit deden, dan hielden de jongens me uit de buurt van het radioactieve materiaal om het niet goed voor mij zou zijn.’
‘Ik ben na mijn studie verder gegaan in de academische sterrenkunde omdat het me intellectuele onafhankelijkheid biedt. Er is geen groot bedrijf dat mij op de hielen zit en ik ben geen onderdeel van een lobby. In plaats daarvan moet ik onderzoeksgelden van overheidsinstellingen bij elkaar brengen door goede voorstellen te schrijven die gebaseerd zijn op feiten.’
‘Sterrenkunde is een ongelooflijk internationaal wetenschappelijk vak. Ik ben geboren Duitse, maar ik voel mij meer een Europeaan. Ik vind het heerlijk om op internationaal niveau te werken. Ik werkte in het Verenigd Koninkrijk tijdens de Brexit, en ik draag nu nog steeds regelmatig mijn anti-Brexit t-shirts. Ik vind het ook geweldig dat mijn religieuze vrienden uit Iran op een zeer vergelijkbare manier in het leven staan als ik, hoewel ik niet gelovig ben en mijzelf eerder als atheïst of humanist zie.’
‘Mijn huidige onderzoek aan de Leidse Sterrewacht gaat over willekeurigheid in de natuur. Ik geef college en doe onderzoek met studenten en collega's. We ontwerpen de data-analyse voor de Euclid satelliet van de European Space Agency. De laatste tijd merk ik dat mijn wetenschappelijke vriendschappen met wiskundigen sterker worden, dus mijn carrière zou nog wel eens wat onverwachte wendingen kunnen nemen.’
Wiebke Albrecht, postdoc experimentele natuurkunde
‘Op school vond ik natuurkunde en wiskunde de interessantste vakken. Uiteindelijk koos ik voor natuurkunde. Ik had een goede leraar, wat ook een rol heeft gespeeld. En het was een uitdaging. Ik had het gevoel dat mensen dachten dat natuurkunde niet voor vrouwen is. Daarom voelde ik me uitgedaagd om het er goed in te zijn.
‘Het leukste aan de studie vond ik het oplossen van problemen. En dat je dat vaak samen in een team doet. Tijdens de werkcolleges werk je samen, en daarbuiten bespraken we ook vaak samen de hoorcolleges. Het is een moeilijke studie om alleen te doen, dus het helpt ook wel als je samenwerkt. Ook nu tijdens mijn onderzoek vind ik samenwerken nog steeds een van de leukste aspecten.
‘Ik bleef na mijn studie in de natuurkunde omdat ik verder wilde gaan met onderzoek. Het leuke is dat je als onderzoeker aan echte problemen werkt die daadwerkelijk relevant zijn. Tijdens je studie ben je bezig met problemen die eigenlijk al opgelost zijn.
‘Ik vind het spannend om andere culturen te leren kennen, dus ik hou van de internationale omgeving. Ik ben Duitse, dus in Leiden zit ik zelf in het buitenland. Dat is wel moeilijk qua familie, maar het is leuk om andere dingen te leren kennen. Ook voor de onderzoeksresultaten is het voordelig om een internationale onderzoeksgroep te hebben volgens mij, omdat iedereen verschillende ideeën inbrengt vanuit ieders eigen ervaring.
‘Ik werk als postdoc aan metaal-nanodeeltjes, van goud of zilver. Nanodeeltjes hebben andere eigenschappen dan als bulkmateriaal, zoals het goud of zilver in sieraden. Ik bestudeer hun optische eigenschappen en bekijk ze in 3D via elektronenmicroscopie. Als je een gouden nanodeeltje met licht bestraalt in de juiste golflengte, gaan zijn elektronen collectief bewegen. Dan vormen ze een quasideeltje, dat we een plasmon noemen. Het deeltje wordt daardoor warm, wat je bijvoorbeeld kunt gebruiken om kanker lokaal te bestrijden. Je kunt dan heel lokaal een kankercel verwarmen zodat zijn eiwitten kapot gaan, terwijl je de gezonde cellen met rust laat.’