Studenten op jacht naar doorbraak in resistentie tegen antibiotica
Bacteriën die groen, blauw of rood oplichten kunnen een rol spelen bij de aanpak van resistentie tegen antibiotica. Dertien ambitieuze Leidse studenten willen onder het motto ‘Say yes to stress’ 9000 euro ophalen om hun onderzoeksproject te realiseren.
Ziekmakende bacteriën weten zich door aanpassing steeds beter te weren tegen antibiotica, wereldwijd een nijpend gezondheidsprobleem. Twaalf Leidse bètastudenten en één student Psychologie, willen bijdragen aan de oplossing van dit probleem. Hun doel is om via de crowdfundingsactie Say yes to stress een deel van hun onderzoeksproject te financieren én ermee deel te nemen aan iGEM 2018. Dat is een wereldwijde wedstrijd voor studententeams op het gebied van synthetische biologie.
Geen nieuwe antibiotica
Nieuwe antibiotica zijn hard nodig om resistente bacteriën te bestrijden, maar deze ontdekken lukt niet of nauwelijks. Het studententeam werkt daarom aan een bacterie die verkleurt onder stress, veroorzaakt door een bepaalde antibacteriële stof. De stress en dus de verkleuring, geeft aan dat de bacterie niet goed tegen de betreffende stof kan. Zo test het team stoffen op hun antibacteriële effect.
Dodelijke cocktail
Teamlid Carli Koster, Life Science and Technology, licht toe: ‘Stressvolle stoffen zijn voor bacteriën afzonderlijk niet fataal, maar in de juiste combinatie vormen ze een dodelijke cocktail. Onze ‘stressbacterie’ maakt het mogelijk stoffen te ontdekken die bestaande medicijnen kunnen versterken of om compleet nieuwe medicijnen te maken. Op deze manier kunnen we antibioticaresistente bacteriën een stapje voor zijn, zonder nieuwe antibiotica te hoeven ontwikkelen. Dat maakt de wereldwijde zoektocht naar nieuwe antibioticabehandelingen aanzienlijk makkelijker.'
Groen van de stress
Tim de Jong, Molecular Science and Technology, vult aan: ‘Als een stof een bacterie stress geeft, reageren sensoren in het DNA van de bacterie daarop door genen te activeren tot een stressreactie. Door het DNA van een bacterie te knippen en te plakken, zorgen wij ervoor dat deze stress-sensoren genen aan het werk zetten die de bacterie gekleurde stoffen laat produceren. Als resultaat zal onze bacterie bijvoorbeeld groen kleuren als de celwand gaat lekken, en rood als het genetische materiaal wordt aangetast. De stressbacterie kan zo voor echt elke stof aangeven of deze stress veroorzaakt en welk soort stress het betreft.’ >>>
Crowdfundingsactie Say yes to stress
Om de stressbacterie te ontwikkelen heeft het team 8.900 euro nodig. Dat bedrag wordt gebruikt voor de aanschaf van labmaterialen, chemicaliën en veel DNA om in stukken te knippen. Een donateur bepaalt zelf de omvang van de steun in de strijd tegen antibioticaresistentie. Op de crowdfundingspagina staat wat de studenten met welk bedrag kunnen doen en wat daar tegenover staat. Waarom moet iedereen het project steunen en waarom is het onderzoek zo belangrijk dat tien studenten er hun hele zomer aan besteden? Charlotte de Ceuninck van Capelle, Bio-Pharmaceutical Sciences, hoeft niet na te denken. ‘Antibioticaresistentie is een risico voor iedereen, daarom is het belangrijk om ons te steunen. Hoe meer onderzoek, hoe groter de kans op oplossingen.’ En Daphne van den Homberg, Biomedische Wetenschappen: ‘Het is gewoon ook een fijne gedachte dat je deel kunt uitmaken van de strijd tegen antibioticaresistentie. Dus: ga naar de crowdfundingspagina Say yes to stress.
Onderdeel van lopend onderzoek
Het onderzoek is onderdeel van een lopend project bij het Instituut Biologie Leiden van de universiteit en wordt vervolgd als het team resultaten boekt. Jazzy de Waard: ‘Het idee voor het project is gebaseerd op eerder onderzoek van de Universiteit Leiden. Maar we hebben veel invloed gehad op de richting van het uiteindelijke onderzoek.’ Op de gemene vraag of het onderzoek ook kan mislukken zegt Maaike de Jong, Biomedische Wetenschappen: ‘Elk onderzoek kan mislukken maar nu de basis van ons project al bewezen is, willen wij het systeem zodanig verbeteren dat het goed genoeg is om te presenteren op iGEM.’
Vreemde eend in de bijt
Tenslotte een vraag aan Lotte Weel. Wat doet een psychologiestudent in een uitgesproken bètaproject? Weel: ‘Maatschappij en wetenschap beïnvloeden elkaar wederzijds. Ik hou me bezig met de maatschappelijke impact van ons project, en daarnaast vind ik het labwerk een leerzame uitdaging. Daar wil ik dus zeker ook aan meedoen!’
Bannerfoto en de foto hierna: De studenten zijn momenteel bezig met het transformeren van de bacterie zodat deze alleen van kleur verandert wanneer deze stress ondergaat.
Met de stressbacterie naar de overwinning?
Elk jaar vindt iGEM plaats, een wereldwijde wedstrijd waarbij studententeams de synthetische biologie inzetten om een maatschappelijk probleem op te lossen. iGEM staat voor de onafhankelijke stichting International Genetically Engineered Machine. Met de stressbacterie gaat team Leiden de strijd aan met 323 andere studententeams. De ontknoping van de wedstrijd vindt plaats in oktober, in Boston, VS.
Tekst: Corine Hendriks