Weg met de wetenschappelijke hokjes
Hoe onderzoek je complexe calamiteiten als een kernramp of een natuurramp? Wie helpt de juridische kluwen van de Brexit te ontwarren? De grote maatschappelijke thema’s van deze tijd vragen om interdisciplinaire samenwerking. Leidse wetenschappers pitchten hun onderzoek op een symposium op het Leiden University College The Hague.
Het begon met een zeebeving en eindigde in een ongekende kernramp met wereldwijde gevolgen. Wout Broekema en Maja Vodopivec onderzoeken welke lessen we kunnen leren van de kernramp van Fukushima. Broekema is van origine bestuurskundige, Vodopivec is gepecialiseerd in oorlog- en conflictonderzoek en Japanstudies. 'Missen jullie nog een discipline?', vraagt LUC-dean Judi Mesman op dit symposium op 18 juni in Den Haag. Het team kan nog een ‘rampenantropoloog’ gebruiken en prompt komen er enkele suggesties uit de zaal.
Interactief symposium
Nieuwe samenwerkingen stimuleren is precies wat Mesman, hoogleraar Interdisciplinaire studie van maatschappelijke uitdagingen, wil. Na het symposium in Den Haag hield ze haar oratie in Leiden. Grote maatschappelijke thema’s zijn vaak zo complex dat samenwerking niet alleen inspirerend maar bovenal noodzakelijk is, aldus Mesman. ‘Wetenschappers zitten vaak nog teveel in hun eigen hokjes.’ Daarom wil ze twee keer per jaar een interactief symposium organiseren waarin onderzoekers van alle faculteiten hun onderzoek pitchen en nieuwe samenwerkingen kunnen aangaan.
Wateronderzoekers
Het symposium op 18 juni gaf alvast een goede aftrap. Zo presenteerden diverse wetenschappers die watermanagement bestuderen hun uiteenlopende onderzoek. Ecotoxicoloog Thijs Bosker onderzoekt milieuvervuiling en wil graag sparren met collega’s die ervaring hebben met citizen science. Zijn vraag is: hoe kun je een duurzame relatie kweken met locals die zorgen voor de broodnodige data zoals watermetingen? De zeer diverse groep wateronderzoekers – met onder andere Leidse juristen, antropologen, archeologen en biologen – gaat expertise uitwisselen en kijken hoe ze de krachten kunnen bundelen.
Internationale misdaad
Een ander mooi voorbeeld vormen de wetenschappers die internationale misdaad onderzoeken. Archeoloog Amy Strecker onderzoekt de vernietiging van cultureel erfgoed, bijvoorbeeld door IS-strijders in Syrië. Strecker werkt samen met juristen die de wettelijke mogelijkheden onderzoeken en met datawetenschapers die helpen snel enorme hoeveelheden online data te analyseren.
Brexit-kluwen ontwarren
De expertise van data-analist Shannon Stewart komt ook jurist Joris Larik bijzonder goed van pas. Hij onderzoekt de complexe afwikkeling van de Brexit. Honderden verdragen moeten opnieuw op de schop. Stewart kan helpen de talloze juridische data visueel in kaart te brengen zodat die beter te behappen is. Zo’n visuele database, waarvan Stewart op het symposium een voorproefje laat zien, kan ook verschillende scenario’s en perspectieven weergeven. Dat is niet alleen heel aantrekkelijk voor onderzoekers, maar bijvoorbeeld ook voor politici en journalisten. Het onderzoek heeft nog financiering nodig, maar de zaal is al om.
Opnames met drones of vliegers
Visualisering van het onderzoeksobject speelt ook in vele andere projecten een belangrijke rol. Aan de hand van drone-opnames gaat bioloog Merlijn van Weerd met Filipijnse bewoners in gesprek hoe het regenwoud verandert. En dat kan nog minder hightech. Cultureel antropoloog Mark Westermoorland gebruikt in Ghana vliegers om foto’s van het landschap te maken. Dat doet hij bewust goedkoop en laagdrempelig, zodat bewoners zelf ook eenvoudig opnames kunnen maken. Na afloop van de pitches konden de aanwezige onderzoekers met elkaar in gesprek. Want misschien is het gebruik van vliegers ook een goed idee voor heel ander soort onderzoek.
Zoeken naar gezamenlijk vocabulaire
Die interdisciplinaire samenwerking biedt veel kansen maar ook de nodige uitdagingen, erkenden de diverse sprekers. Zeker als de oorspronkelijke vakgebieden ver van elkaar liggen zoals bèta-onderzoek en sociale wetenschappen. ‘Het is niet altijd eenvoudig om een gezamenlijk vocabulaire te vinden’, zei socioloog Daniela Vicherat Mattar. Haar advies is: ‘Vereenvoudig en ga terug naar de basis.’
Tekst: Linda van Putten
Beeld: Monique Shaw
Mail de redactie