Tweede deelonderzoek naar participatie van kinderen in de jeugdhulpverlening
Dr. Stephanie Rap, mr. Denise Verkroost en prof. mr. drs. Mariëlle Bruning hebben onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor kinderen om te participeren in het jeugdhulpverleningstraject. In het eerste deelonderzoek uit 2016, zijn de participatiemogelijkheden van kinderen zoals neergelegd in wet- en regelgeving beschreven. In het vervolgonderzoek is gekeken naar de participatiemogelijkheden van kinderen in de praktijk.
In het eerste onderzoeksrapport werd onder andere geconcludeerd dat de mogelijkheden tot participatie bij de toegang tot de jeugdhulp onduidelijk zijn en dat er grote verschillen kunnen bestaan tussen gemeenten doordat de wet hiervoor veel ruimte laat.
Het tweede deelonderzoek laat zien dat professionals in de praktijk vinden dat participatie door kinderen in het jeugdhulptraject zinvol en belangrijk is. De leeftijd van het kind blijkt in de praktijk een belangrijke bepalende factor te zijn als het gaat om de vraag of hij in de gelegenheid wordt gesteld om te participeren. Vaak wordt – in navolging van de wet – een leeftijdsgrens van twaalf jaar gehanteerd. De participatiemogelijkheden bij de toegang tot gedwongen hulp lijken beter te zijn dan de participatiemogelijkheden in het vrijwillige kader. In het vrijwillige kader bestaat onder andere onduidelijkheid over wie het kind informeert over de procedure en hoe en wanneer het kind betrokken moet worden. In geval van – niet bij wet geregelde – drangtrajecten lijken de mogelijkheden van kinderen om te participeren bij de besluitvorming sterk afhankelijk van de organisatie per gemeente en de inzet van de betrokken professionals. In het kader van bepaalde familierecht- en kinderbeschermingsprocedures loopt bij de rechtbank van Amsterdam een langdurige pilot waarbij kinderen van acht jaar en ouder gehoord worden. Het rapport sluit af met uitgebreide aanbevelingen voor het verbeteren van de participatiemogelijkheden voor kinderen in de praktijk en suggesties voor nader onderzoek.
De resultaten van dit onderzoek zijn gebaseerd op interviews met twintig verschillende jeugdhulpprofessionals in Nederland, werkzaam bij jeugdbeschermingstafels, jeugdhulpaanbieders, gecertificeerde instellingen, de Raad voor de Kinderbescherming, de rechterlijke macht en de advocatuur. Beide deelonderzoeken zijn gefinancierd door Stichting Steunfonds Pro Juventute Nederland.
Zie ook:
- Rap, S.E., Bruning, M.R., & Verkroost, D.S. (2018). Children’s participation in Dutch youth care practice: An exploratory study into the opportunities for child participation in youth care from professionals’ perspective. Child Care in Practice (nog te verschijnen).
- Liefaard, T., & Rap, S.E. (2018). Hoezo kindvriendelijk? Over ‘child-friendly justice’ ter bevordering van effectieve participatie van kinderen in juridische procedures en besluitvorming. Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht (nog te verschijnen).
- Congres ‘De Eerste evaluatie Jeugdwet juridisch belicht’, 28 juni 2018, Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit Leiden, Leiden.
Foto: Suzanne Tucker