Het dertigersdilemma; wat móet je ermee?!
Je eigen foodtruck, zzp’en op Bali of toch een vaste baan? Kinderen, samenwonen, trouwen, geregistreerd partnerschap? Dertigers dubben wat af. Psycholoog Nienke Wijnants gaf maandag 16 april een drukbezochte lezing over het dertigersdilemma aan 120 jonge alumni.
‘Hoe waagde ik het om kieskeurig te zijn?’ De ouders van Nienke Wijnants (43) begrepen er niets van toen hun dochter na zes jaar psychologie studeren aan de Universiteit van Amsterdam maar bleef zoeken naar die ene perfecte baan. ‘Ik heb ze toen de ijsmetafoor voorgelegd’, vertelt ze. ‘Toen ik klein was, kon ik op het strand kiezen tussen een Raket, Cornetto en met ‘n beetje geluk een bakje roomijs.’ Nu kun je bij het gemiddelde tankstation al uit twintig ijsjes kiezen. ‘Wat is dan makkelijker? Kiezen uit drie of uit twintig smaken?’
Keuzestress
Bij Wijnants ouders begon het te dagen: hoe meer keuzemogelijkheden je hebt, hoe moeilijker het is om te kiezen. Alle smaken proeven is geen optie, dus hebben we last van keuzestress. Of ‘geanticipeerde spijt’ zoals Wijnants het noemt, tot hilariteit van de alumni in het Groot Auditorium. ‘Want, stel je toch eens voor dat je het verkeerde ijsje kiest!’
Uiteindelijk ging Wijnants als 26-jarige aan de slag bij een bureau voor loopbaanadvies. Binnen no time liep het storm. Ze sprak jonge mensen die het behoorlijk voor elkaar leken te hebben. ‘Maar niemand was tevreden. Ze vroegen zich af: is dit het dan?
Existentiële vragen
Een gevoel dat Anna van Gaans (25) herkent. Ze is net klaar met haar studie Civiel Recht en werkt als bedrijfsjurist bij een reisorganisatie. ‘Het gaat me dus allemaal redelijk voor de wind. Toch vraag ik me af wat ik met de rest van mijn leven wil. En moet ik meer ambities hebben of kan ik ook gewoon tevreden zijn? Ik ben bang dat mijn leven doormoddert tot ik straks vijftig ben en ik niet meer terug kan.’
Het zijn schoolvoorbeelden van dertigersdilemma’s. Wijnants besloot wetenschappelijk onderzoek naar het verschijnsel te doen. Hieruit bleek onder andere dat twijfelaars en perfectionisten een grotere kans hebben te maken krijgen met het dertigersdilemma. Ook de mate van gebondenheid (vrijgezel versus getrouwd) speelt een rol. 'En misschien een geruststelling,' gaf Wijnants haar toehoorders mee: 'Zodra belangrijke keuzes zijn gemaakt, neemt het dertigersdilemma vanzelf weer af.'
Luxeprobleem
‘Mensen gaan zichzelf op steeds jongere leeftijd existentiële vragen stellen. Wie ben ik en wat wil ik in mijn leven?’ Een vervroegde midlifecrisis dus, die versterkt wordt door sociale vergelijking op social media als Instagram en Facebook. Wijnants: ‘Daarnaast werden onze keuzes vroeger grotendeels bepaald door ons geloof. De keuzevrijheid die we nu hebben lijkt bevrijdend, maar zorgt ook voor druk.’ Het gevolg is dat steeds meer jonge mensen een burn-out krijgen. ‘En dat komt niet zozeer door een veeleisende baan, maar vooral door een veeleisend bestaan.’
‘Best een luxeprobleem eigenlijk,’ vindt Rennie Roos (28). Na een master Asian Studies werkt hij als strategisch bedrijfsadviseur in Indonesië. ‘In sommige landen mag je al blij zijn als je de dertig haalt.’ Zelf kreeg Roos in 2015 een burn-out. ‘Ik was overwerkt en ik nam geen tijd meer voor mijn sociale leven en sporten. Dat heeft me aan het denken gezet. Wat vind ik belangrijk in mijn leven?’ En dat is precies wat Wijnants de alumni adviseert. ‘Kijk niet naar buiten maar naar binnen. Wat zijn jouw drijfveren en wat maakt jou gelukkig? En maak je niet te druk, durf keuzes te maken. Dan lossen die dilemma’s vanzelf op.’
Tips en tricks tegen het dertigersdilemma
Volgens psycholoog Nienke Wijnants
- Bied weerstand tegen sociale vergelijking
- Durf te kiezen
- Word een satisfier (streven naar goed genoeg) in plaats van een maximizer (streven naar het allerbeste)
- Streef naar een bewuste levenshouding
- (H)erken je existentiële twijfel, de vraag 'waarom loop je op deze planeet rond?'
- Buit die crisis uit en leer ervan