Adolescentenbrein maakt leren gemakkelijker
De hersenen van adolescenten reageren sterker op het ontvangen van beloningen. Dat kan leiden tot risicogedrag, maar heeft volgens Leids onderzoek ook een positieve functie: het maakt het leren gemakkelijker. Publicatie in Nature Communications.
Alcoholmisbruik, roekeloos gedrag en foute vrienden: het is allemaal onlosmakelijk verbonden met de puberteit en adolescentie. In de late tienerjaren gaan jongeren op zoek naar hun grenzen, en in veel gevallen zelfs een stapje verder. Dat zou onder meer komen door verhoogde activiteit in het corpus striatum, een klein gebied dat diep ligt weggestopt in de hersenen. Dat hersenonderdeel reageert bij jongeren sterker op het ontvangen van beloningen, blijkt uit eerder onderzoek.
Sensitief
Leidse wetenschappers laten nu zien dat die verhoogde activiteit in het corpus striatum niet alleen negatieve consequenties heeft. ‘Het adolescentenbrein is heel erg sensitief voor feedback’, zegt Sabine Peters, universitair docent ontwikkelings- en onderwijspsychologie en hoofdauteur van het artikel. ‘Dat maakt de adolescentie ook de ideale periode om nieuwe informatie op te doen en bij te leren.’
Voor haar onderzoek legde Peters een grote dataset aan met MRI-scans. Over een periode van vijf jaar werden maar liefst 736 hersenscans gemaakt van in totaal zo’n driehonderd proefpersonen in de leeftijdscategorie van acht tot 29 jaar. De dataset is daarmee volgens Peters zo’n tien keer groter dan die van de meeste vergelijkbare studies. In de MRI-scanner moesten de deelnemers een geheugenspel oplossen. De onderzoekers gaven tijdens dat spel feedback op de prestaties van de deelnemers.
Leerzame feedback
‘Daaruit bleek dat adolescenten heel sterk reageerden op leerzame feedback’, zegt Peters. ‘Als de adolescent nuttige feedback kreeg, dan zag je het corpus striatum in actie komen. Bij minder feedback was dat niet het geval, bijvoorbeeld als de proefpersoon het antwoord zelf ook al wist. Hoe sterker je brein dat verschil ziet, hoe beter de prestaties op de leertaak. Breinactivatie kon zelfs leerprestaties twee jaar in de toekomst voorspellen.’
Al langer is bekend dat adolescentenhersenen sterker ‘aanslaan’ wanneer zij dezelfde beloning ontvangen als kleine kinderen of volwassenen. Zo bleek eerder bijvoorbeeld al dat het gebruik van drugs of alcohol in de tienerjaren gelinkt is aan een sterke activatie in het beloningssysteem in de hersenen. Peters: ‘Het verklaart waarom juist pubers en jongvolwassenen op ontdekkingstocht gaan, met alle positieve en negatieve gevolgen van dien. Hetzelfde gedrag zie je overigens ook bij veel diersoorten, waaronder ratten en muizen.’
Het onderzoek werd gefinancierd uit een onderzoeksbeurs van hoogleraar Eveline Crone, die tevens coauteur is van het artikel. Zij ontving in 2011 een zogeheten Starting Grant van de European Research Council (ERC) en in 2016 een ERC Consolidator Grant. Eerder dit jaar won Crone de prestigieuze Spinozapremie van NWO.