‘Een handvol bedrijven mag niet de markt domineren’
Eurocommissaris Margrethe Vestager voor Mededinging waarschuwde in de Europa Lezing op 14 juni voor machtsmisbruik van grote bedrijven. ‘Een eerlijke samenleving begint met eerlijke markten.’
Prijsopdrijving medicijnfabrikanten
De eurocommissaris begon haar lezing in het Academiegebouw met een pijnlijk voorbeeld uit de farmaceutische industrie. Een paar weken geleden startte Vestager een onderzoek naar farmaceutische bedrijven die schaamteloos de prijzen voor medicijnen opdrijven. Als voorbeeld noemde ze het bedrijf Aspen Pharma. Dit bedrijf verhoogde met een paar honderd procent de prijs voor een medicijn tegen kanker, terwijl vele mensenlevens daarvan afhangen. Dat is onacceptabel. ‘Een eerlijke samenleving begint met eerlijke markten.’
Big data
Meerdere malen wees Vestager op de voor-en nadelen van globalisering. Nieuwe technologische ontwikkelingen zoals het gebruik van big data kunnen bijvoorbeeld gepersonaliseerde medicijnen mogelijk maken. Maar het gebruik van big data kan ook een gevaar zijn voor de samenleving als slechts een paar bedrijven daar toegang toe hebben en anderen de weg versperren.
Google en Facebook
Vestager waarschuwde voor de werkwijze van de paar grote internetbedrijven die nu de digitale wereld domineren: ‘Ze mogen hun macht niet misbruiken door anderen uit de markt te drijven en consumenten minder keuze te geven.’ Vestager doelde natuurlijk op Google en Facebook, maar opvallend genoeg noemde ze de bedrijven, waar de Europese Commissie nu onderzoek naar doet, niet bij naam.
Schrik van Silicon Valley
De Deense eurocommissaris wordt de schrik van Silicon Valley genoemd. Ze gaf Ierland opdracht om 13 miljard euro terug te vorderen van Apple wegens belastingontduiking. En naast Google doet ze onderzoek naar Facebook dat WhatsApp overnam en tegen de afspraken in telefoonnummers van gebruikers wil koppelen aan Facebookaccounts. In haar lezing wilde Vestager nog niets verklappen over de vorderingen in deze zaken. Ze benadrukte de nieuwe privacyregels van de Europese Unie die vanaf 2018 dit soort praktijken moeten tegengaan. Bij de introductie van een nieuwe digitale dienst worden bedrijven verplicht om de privacy van de gebruiker voorop te stellen. ‘Zodat mensen direct fatsoenlijk behandeld worden en niet alleen slechts bij nader inzien.’
Vlucht uit Europa?
Zorgt de strenge aanpak van deze Amerikaanse bedrijven er niet voor dat deze bedrijven straks wellicht niet meer in Europa willen investeren, vroeg een Leidse student mededingingsrecht in de zaal. Vestager is daar niet bang voor. ‘Er zijn tal van factoren die het investeringsklimaat bepalen, zoals een goede infrastructuur, goed opgeleide burgers en een veilige omgeving en dat biedt Europa.’
Meer aandacht media nodig
Wel onderstreepte ze dat een betere samenwerking cruciaal is in een snel veranderende wereld. Ze wees op de banden die Europa nu aanhaalt met landen als China en Canada. En ook binnen Europa is er meer samenwerking en draagvlak nodig. Het is niet aan de Europese Commissie om de toekomst van Europa te bepalen, stelde ze. Het zijn de nationale regeringen, parlementen, vakbonden, werkgevers en burgers die daarover moeten discussiëren. Ook de pers zou meer aandacht moeten besteden aan de EU. In haar eigen land Denemarken volgen 180 journalisten permanent de landelijke politiek, maar slechts 13 coveren het Europese nieuws. ‘Als mensen niet weten wat er in de EU speelt, kan Europa ook niet de macht krijgen om onze levens beter te maken.’
Volledige tekst van de lezing Fighting for European values in a time of change.
De Europa Lezing vond voor de 6e keer plaats en wordt georganiseerd door het Europa Instituut (rechtenfaculteit) van de Universiteit Leiden. In deze lezing geven kopstukken uit de Europese politiek hun visie op de kansen en uitdagingen in Europa. Eerdere sprekers waren: Petro Poroshenko, President van Oekraïne; Herman Van Rompuy, voormalig Voorzitter van de Europese Raad; Alexander Italianer, Secretaris-Generaal van de Europese Commissie; Radosław Sikorski, voormalig Minister van Buitenlandse Zaken in Polen en Jonathan Mance, Lord Justice in het Britse Hooggerechtshof.
(LvP/Fotografie: Jeroen Hiemstra)