Leidse levensstijl moet Amerikanen inspireren
De veelbesproken documentaire 'Cobblestone Stories' van de Amerikaanse antropoloog Mark Neupert is op 23 april te zien in de Leidse bioscoop Trianon. In een eerder gepubliceerd interview op deze site vertelt Neupert wat hij zo bijzonder aan Leiden vindt. 'Ik wil mijn Amerikaanse studenten tonen dat er ook een andere manier van leven mogelijk is.’
Uw documentaire laat vooral de mooie kant van Leiden zien – de oude binnenstad, tevreden fietsende en varende mensen, feesten in de openbare ruimte… Schetst u niet een te romantisch beeld?
‘Dat denk ik niet. Deze film is niet bedoeld voor de Leidenaren, hoewel ik 'm graag met jullie wil delen. Ik maakte de documentaire voor mijn Amerikaanse studenten Urban Planning van het Oregon Institute of Technology. Na de Tweede Wereldoorlog zijn de Amerikaanse steden vooral voor auto’s ontworpen en we zijn vergeten hoe je een echte stad voor mensen kunt bouwen. Ik woon in een kleine stad, Klamath Falls in Oregon. Mijn kantoor is op 20 minuten loopafstand, maar op veel plekken is er geen stoep, laat staan een fietspad. Het is te gevaarlijk om te lopen dus ga ik met de auto naar mijn werk.
‘Er zijn nu stromingen zoals new urbanism en walkable cities die weer de mens als uitgangspunt nemen. Want global warming, obesitas en eenzaamheid houden allemaal verband met het ontwerp van een stad. Mijn documentaire is ook niet bedoeld voor antropologen. Want dan zou ik mezelf als commentator en mijn agenda eruit hebben gelaten. Ik wil vooral mijn studenten tonen dat er een andere manier van leven mogelijk is.’
Wat vinden uw studenten van de film?
‘They love it. Ze vinden het geweldig dat de stad is ingericht voor mensen die geen auto nodig hebben. De scènes van de reusachtige ondergrondse fietsenstalling met de dubbele lagen en de fietsgoot raakt hen. We hebben zoiets niet in de VS terwijl het in andere landen normaal is. En dan is er het sociale aspect. In Amerika gebruiken we de publieke ruimte vaak nauwelijks om samen te komen. Het draait allemaal om de privésfeer en doen bijna alles binnen. Hier is het entertainment om op een terras te zitten. Dat maakt de stad levendig. In Klamath Falls is er nu één terrasje. Met twee stoelen.’
Documentaire 'Cobblestone Stories. A year of Modern Living in Leiden'
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofWaarom koos u voor Leiden?
‘Het had ook een andere oude Nederlandse stad kunnen zijn. Maar in Leiden was ik al een paar keer geweest. De eerste keer voor een conferentie en later om vrienden op te zoeken. Ieder keer wanneer ik in Europa was, op weg naar Denemarken of Berlijn, stopte ik ook even in Leiden. Omdat ik de stad zo mooi vind. Nummer één op mijn bucketlist was dus een tijd hier wonen want dan leer je een stad pas écht kennen. Bovendien kon ik bij Culturele Antropologie de cursus Visuele Etnografie volgen. Ik had nog nooit een film gemaakt.’
In de documentaire zegt u dat de universiteit een belangrijke rol speelde in de ontwikkeling van de stad. Maar u besteedt verder geen expliciete aandacht aan de universiteit en Leiden als studentenstad. Waarom?
‘In eerste instantie had ik een filmpje gemaakt van 12 minuten waarin ik een student volgde die vanaf haar studentenhuis door de binnenstad wandelde. Amerikaanse stedenbouwkundigen zeiden tegen me: zo lijkt het of wonen in Leiden alleen een levensstijl is voor studenten. Als je verandering in Amerika wil, moet je mensen met geld laten zien die er voor kiezen om zo te leven.’
Wat valt op als u de Universiteit Leiden vergelijkt met de gemiddelde Amerikaanse universiteit?
‘Leidse studenten lijken echt een band te hebben met hun universiteit en de stad. Misschien komt dat ook hoe ze wonen – vaak in fantastische panden in de binnenstad. Locatie is zo belangrijk! Mijn eigen universiteit is net als zoveel andere Amerikaanse onderwijsinstellingen aan de rand van de stad. Op de campus is niet zoveel te doen en de studenten hebben niet zo’n grote band met de universiteit. Terwijl het juist belangrijk is om betroken alumni te hebben.'
Wat vindt u de minder aangename kanten van Leiden en Nederland?
‘Het kan nogal rommelig worden. Zeker als de meeuwen de vuilniszakken open scheuren. Dat kan ik nog in de film verwerken, daar heb ik nog genoeg materiaal van. Maar ik begrijp dat het probleem nu opgelost is dankzij de ondergrondse containers.
'Lang niet alle Nederlandse steden zijn mooi. Kijk maar naar Zoetermeer. Ik vroeg James Howard Kunstler, auteur van boeken over stedelijke ontwikkeling, wat ik moest vastleggen in Nederland. Hij zei: laat vooral de schoonheid zien. Want Amerikanen kunnen wel steden ontwikkelen die gebaseerd zijn op oude principes. Maar als de steden lelijk zijn, willen de mensen er liever niet wonen. Daarom laat ik vooral de mooie kanten van Leiden zien. En ik heb niet eens al het materiaal gebruikt. Mijn beelden van het Rapenburg in de sneeuw en sleeënde kinderen bij de Burcht heb ik maar weggelaten. Dan zou het pas echt te romantisch worden.'
Cobblestone Stories wordt op 23 april 2018 vertoond in de Leidse bioscoop Trianon. De docu was vorig jaar te zien op het Etnografilm-Festival in Parijs.
(LvP)