Universiteit Leiden

nl en
Nationaal Archief

Hoe de Leidse universiteit na de oorlog weer opende

Na een lange sluiting in de Tweede Wereldoorlog konden studenten in september 1945 eindelijk weer studeren. Dat werd vier dagen gevierd. Met het cortège, herdenkingsdiensten en een feest in de Hortus. Ook koningin Wilhelmina was erbij. Bekijk de bijzondere foto’s van deze memorabele dagen.

Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.

Bekijk de video op de oorspronkelijke website of

Groot aantal slachtoffers

De oorlog liet diepe sporen na in de universitaire gemeenschap. Ten minste 663 studenten, medewerkers en alumni waren omgekomen, zo blijkt uit de namenlijst van het universitaire gedenkboek In Memoriam 40-45 (gepubliceerd in 1952). Ze waren vermoord in vernietigingskampen, geëxecuteerd omdat ze in het verzet zaten of anderszins overleden door de verschrikkingen van de oorlog. En er moeten meer slachtoffers zijn geweest: de toenmalige rector magnificus Julius Boeke benadrukte in het voorwoord van het gedenkboek dat 663 het aantal is dat achterhaald kon worden. 

Sluiting

Na de protestrede van rechtendecaan Rudolph Cleveringa op 26 november 1940 riepen de  studenten een staking uit. Kort hierna sloot de Duitse bezetter de universiteit. Wel mochten er tot eind november 1941 nog examens worden afgelegd. De Duitsers ontbonden ook de studentenverenigingen. Na de sluiting schreven veel studenten zich in bij andere universiteiten waar de colleges doorgingen. De bezetter wilde de Leidse universiteit nazificeren, maar 53 hoogleraren (van de 68) boden toen hun ontslag aan.

Bevrijd!

En toen kwam na de oorlog eindelijk dat bevrijdende moment. Na alle rampzalige gebeurtenissen ging de universiteit in september 1945 weer geheel open. Vier dagen lang, van 15 tot en met 18 september, werd dat gevierd. Met onder andere het cortège, herdenkingsdiensten, een viering in de Hortus botanicus en feesten voor reünisten. Ook koningin Wilhelmina en prinses Juliana, die in Leiden had gestudeerd, waren erbij. De heropening viel samen met de lustrumvieringen van het Leidsch Studenten Corps en de Vereeniging voor Vrouwelijke Studenten te Leiden.

Studenten, alumni en reünisten worden feestelijk onthaald bij het station. Foto: Nationaal Archief
Een optocht van de studentenverenigingen op het Rapenburg. Foto: Nationaal Archief
Hoog bezoek met onder andere koningin Wilhelmina en prinses Juliana. Foto: Nationaal Archief
Het cortège op weg naar de Pieterskerk. Foto: Erfgoed Leiden en Omstreken
Prinses Juliana, die ook in Leiden studeerde, spreekt met studenten in de Hortus botanicus. Foto: Nationaal Archief

Tekst: Linda van Putten
Mail de redactie

Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.