Laura Steenbergen en Christian Eistrup winnen FameLab Leiden
Welke jonge wetenschappers kunnen het beste hun onderzoek uitleggen in drie minuten en mogen Leiden vertegenwoordigen in de landelijke finale? Daar ging het op 14 februari om in het Academiegebouw. De onderzoekers Laura Steenbergen (cognitieve neurowetenschap) en Christian Eistrup (sterrenkunde) wisten de jury het meest te imponeren.
Fietsen met losse handen
Dertien jonge wetenschappers betraden het strijdtoneel van de Leidse voorronde van FameLab. En het moest echt uit henzelf komen. Hulpmiddelen als Powerpoint en video waren verboden. Elke deelnemer mocht twee voorwerpen gebruiken ter ondersteuning van de presentatie, dat was het. Wel kregen alle kandidaten een zogenoemde pitch training ter voorbereiding op hun presentatie, aangeboden door de universiteit.
Laura Steenbergen
Onderzoeker Laura Steenbergen legde uit dat ze onderzoek doet op het nieuwe wetenschapsgebied dat de relatie tussen het maagdarmstelsel en het brein onderzoekt. Als wetenschapsgebied is het nieuw maar iedereen weet al lang dat verliefde mensen ‘vlinders in hun buik’ hebben en dat vervelende zaken ‘zwaar op de maag’ kunnen liggen. Vooralsnog komt de liefde voor het nieuwe gebied meer van de breinonderzoekers dan van maagdarmwetenschappers. Dat zal vast veranderen: het onderzoeksgebied is volop in ontwikkeling. Zo zijn er aanwijzingen dat mensen met autisme een specifieke maagdarmflora hebben. Hoe dan ook loopt er een tweewegzenuw van het brein naar het maagdarmkanaal. Niet voor niets, denkt Steenbergen.
Christian Eistrup
In het heelal moet meer leven zijn dan alleen wij (inclusief dieren en planten) op onze Aarde. Een spannende gedachte die ook promovendus Christian Eistrup deelt. Waarom zou er geen ander leven zijn? Er zijn zoveel planeten dus kansen genoeg. Volgens Eistrup moet je dan zoeken naar zuurstof. De aanwezigheid daarvan is altijd gebonden aan levende organismen. Dus als je op zoek bent naar leven, ben je op zoek naar zuurstof. Die zuurstof is er misschien niet van het allerprilste begin van leven, maar al wel heel snel. Eistrup wist het overtuigend te brengen.
Jury-oordeel
De jury, bestaande de uit vicerector magnificus Hester Bijl, hoogleraar Publiek begrip van de wetenschap Bas Haring en docent argumentatie, retoriek en spreken in het openbaar Roosmaryn Pilgram, lette op drie aspecten: content, charisma en clarity. Bij de bekendmaking van de winnaars kreeg Steenbergen complimenten voor de content dat impliciet ook een compliment voor clarity inhield: ze wist haar onderwerp helder en duidelijk voor het voetlicht te brengen.
Waarom Eistrup werd uitverkoren was ook het publiek duidelijk: charisma. Hij stond met afstand voor de meest expressieve presentatie: hij sprak met zijn hele lichaam.
Masterclass Media and Science Communication
De winnaars van de voorronde kregen een certificaat en natuurlijk bloemen. Vóór de landelijke finale biedt de KNAW hen nog een tweedaagse masterclass Media and Science Communication aan.
Tips van Bas Haring
Na elke presentatie stelden de juryleden vragen aan de kandidaat. Die fase werd ook meegenomen in de beoordeling en leidde mede tot de uitverkiezing van Steenbergen, vanwege haar adequate antwoorden. De vragen van Bas Haring hielden vaak impliciet ook tips in, bijvoorbeeld:
- Een van de kandidaten voerde aan het begin als concreet en persoonlijk voorbeeld zijn vriendin op. Haring: 'Eindig dan ook met die vriendin. Iedereen wil weten hoe het nu met haar gaat.’
- Een andere kandidaat verwelkomde het publiek, dat hadden eerdere deelnemers niet gedaan. Extra punt voor deze kandidaat. De eerstvolgende nam het meteen over.
- Een kandidaat liet een stilte vallen. Haring: 'Deed je dat expres?' 'Ja', zei de kandidaat, 'want ik wilde wat ik had gezegd laten doordringen.' Extra punt.
- Aan het eind van de bijeenkomst zei Haring ook nog: 'Je presentatie té vaak oefenen heeft het risico in zich dat er kunstmatigheid in sluipt. Zorg ervoor dat je verhaal fris blijft.'
Eén kandidaat kreeg een black out. Maar ze hernam zich voorbeeldig en vervolgde haar presentatie. Met opgeheven hoofd kon ze het podium verlaten en deed dat ook.
De landelijke finale van FameLab vindt op 3 mei plaats in Tivoli/Vredenburg in Utrecht. De winnaar daarvan gaat naar de internationale finale in Engeland, in juni. Inmiddels doen zo’n dertig landen mee. De Leidse Marcia Goddijn stond in 2015 in de internationale finale maar won niet. Wel was ze jurylid in de finale van 2016.
Organisator van FameLab is The British Council
. Die heeft als een van haar doelstellingen het verspreiden van wetenschappelijke kennis. Voor het gebied van de science gebeurt dat via FameLab. Vandaar dat alleen bètawetenschappers mee mogen doen. Voor Leiden betekent dat de facto: jonge onderzoekers van de faculteiten Wiskunde en Natuurwetenschappen en Geneeskunde en een enkeling uit de 'harde' sociale wetenschap, zoals dit jaar Laura Steenbergen.