Graffiti met beha: masterclass Bahia Shebab
De Egyptische kunstenares Bahia Shebab geeft op 13 december een masterclass in Leiden. Ze is een van de winnaars van de Prins Claus Prijs 2016 en werd bekend door haar kritische graffiti. Arabist Judith Naeff introduceert Shebab en roept studenten op zich aan te melden.
Wat maakt Bahia Shebab (1977) bijzonder?
‘Zij behoort tot een groep jonge seculiere activisten die een belangrijke rol hebben gespeeld in de Egyptische revolutie in 2011. In een maatschappij met een repressief regime heeft een protesttekst in de publieke ruimte grote betekenis. Shebab spoot in de straten van Caïro een serie graffiti met het woord ‘nee’. Hierin is ook een blauwe beha te zien die verwijst naar de oproerpolitie. Deze trok de kleding van een vrouw kapot waardoor haar beha tevoorschijn kwam. Het is een iconisch geworden beeld van de gewelddadige manier waarop de protesten werden neergeslagen.'
Het regime uit 2011 is weg en heeft plaatsgemaakt voor een ander repressief regime. In hoeverre kan Shebab tegenwoordig vrij haar gang gaan?
‘Dat weet ik niet en het is precies de vraag die we aan haar willen stellen tijdens de masterclass. Sinds de omwenteling in 2011 en de val van het regime is het gevaarlijker geworden om graffiti te spuiten en het gebeurt ook minder. Ze werkt aan een Amerikaanse universiteit in Cairo en dus niet voor de Egyptische regering. Shehab is ook kunsthistoricus. In haar werk vermengt ze de geschiedenis van de islamitische kunst met contemporaine Arabische politiek. Haar kunst is zowel op straat te zien als in musea. Ik ben benieuwd hoe zij terugkijkt op haar werk toen en welke rol ze nu voor zichzelf ziet.’
Wat is uw rol in de masterclass en wat is de link met uw onderzoek?
‘Met studenten bereid ik de vragen voor Shebab voor. Daarnaast geef ik een inleiding in de visuele cultuur van de Arabische lente. Als voorbeelden kijken we naar graffiti, video, posters en cartoons die een belangrijke rol speelden omdat ze de publieke opinie sterk beïnvloedden. In Syrië was het spuiten van de leuze ‘Het volk eist de val van het systeem’ in de stad Deraa zelfs de aanzet tot de burgeroorlog. Ik heb me verdiept in culturele uitingen uit Syrië, Libanon en Egypte. In de masterclass ontleden we de beeldtaal: welke metaforen worden gebruikt, welke culturele referenties zijn er? Vaak zijn er meerdere lagen. Shehab refereert aan klassieke Arabische kalligrafie, maar anderen gebruiken iconen van populaire cultuur, nationalistische symbolen of portretten van martelaren.’
Hoe kunnen studenten zich aanmelden?
‘Stuur een goede motivatiebrief naar lucis@hum.leidenuniv.nl en leg uit waarom de masterclass aansluit op je studie en interesse. De deadline is 9 december. Studenten die deelnemen krijgen van mij enkele artikelen opgestuurd ter voorbereiding. Het belooft een bijzondere sessie te worden met een heel inspirerende gast.’
(LvP)