Arne Muis wint Fruinprijs 2016
Er worden veel goede afstudeerscripties geschreven door de studenten die hun Leidse geschiedenisopleiding ermee afronden. Alleen de allerbeste scripties worden voorgedragen voor de Fruinprijs: de jaarlijkse prijs voor de beste onderzoeksmaster-, master- of Europaeumscriptie van de Opleiding Geschiedenis.
V.l.n.r.: Winnaar Arne Muis, juryvoorzitter Damian
Pargas, juryleden Kim Beerden en Felicia Rosu
Historici zweten. Historici raken gestresst. Historici blijven de hele nacht wakker om dat laatste hoofdstuk precies goed te krijgen. En dat geldt ook voor de beste geschiedenis studenten. Voor de beste studenten begint historisch onderzoek niet zelden met een onschuldige nieuwsgierigheid naar een bepaald onderwerp, maar die nieuwsgierigheid kan vrij snel omslaan in een obsessieve zoektocht naar de waarheid. Een zoektocht die in de beste gevallen uitmondt in een prachtige scriptie—en dat mag beloond worden.
Voor de Fruinprijs 2016 zijn dit jaar acht scripties genomineerd die uitmunten in originaliteit, methodologie en argumentatie. Acht scripties die de vruchten zijn van iemand zijn slapeloze nachten, iemand zijn obsessieve zoektocht naar historische kennis. De onderwerpen beslaan meer dan 2000 jaar geschiedenis en behandelen een heel scala aan interessante onderwerpen.
De jury bestond dit jaar uit juryvoorzitter Damian Pargas van Economische en Sociale Geschiedenis, Kim Beerden van Oude Geschiedenis en Felicia Rosu van Algemenene Geschiedenis. De uitreiking vond plaats tijdens de opening van het collegejaar van de Opleiding Geschiedenis in het Groot-Auditorium van het Academiegebouw op 6 september 2016.
De jury was onder de indruk van het vakmanschap en de eruditie van genomineerden; Jordi Xavier Guardiola Cánaves, Rafik Dahman, Marlisa den Hartog, Frank de Hoog, Xu Guanmian, Ruben Rosseels, B.B.A. de Vos en Arne Muis.
Winnaar
Prijswinnaar werd Arne Muis met zijn scriptie ‘Deutschlands Europäische Sendung: Imperial Grossraum Ideas and Nazi Germany’s New European Order’.
Deze prachtig geschreven scriptie onderzoekt de ontwikkeling van Grossraum ideeën in Nazi-Duitsland tijdens de oorlog. Grossraum was niet hetzelfde als Lebensraum. Bij Grossraum lag de nadruk op Duits leiderschap in een grotere Europese orde—een soort "Duitse Monroedoctrine", zoals Hitler het verwoordde, waarbij Duitsland de leiding zou geven aan een bondgenootschap van kleinere Europese staten. Deze visie op een hypothetische wereldorde die nooit heeft bestaan was, zo laat deze scriptie zien, vaak ambigu, tegenstrijdig, en bevatte uiteenlopende stromingen van het Nazi gedachtegoed, o.a. völkische ideeën, de zoektocht naar Lebensraum, het streven naar Duits imperialisme en het creëren van een Grosswirschaftsraum. Arne onderzocht welke ideeën over Grossraum er onder Nazi intellectuelen en beleidsmakers ontwikkeld werden en in hoeverre deze in de praktijk werden toegepast, vooral in bezet Polen. Hij onderzocht tevens in hoeverre de ideologie van Grossraum als ‘imperialistische’ of ‘koloniale’ ideologie beschouwd mag worden.
De scriptie van Arne is in veel opzichten vernieuwend. Allereerst biedt het een nieuwe kijk op de Grossraum ideologie, die in de historiografie meestal slechts theoretisch behandeld wordt. Arne onderzoekt niet alleen theorie maar ook de vertaalslag van theorie naar praktijk, en de werkelijkheid van die praktijk (m.a.w., waarom die ideeën in de praktijk niet succesvol werden toegepast). Arne introduceert bovendien het concept Total Imperialism om de ambities van Nazi-Duitsland te omschrijven en beargumenteert overtuigend dat het Grossraum concept veel meer was dan louter propaganda—het waren serieuze voorstellen, paths not taken. Arne beweert tot slot dat Grossraum wel degelijk een imperialistische ideologie was, zo zagen Duitse intellectuelen het ook, en zo zou het door historici gezien moeten worden.
Fruinprijs
Robert Fruin, naamgever van de prijs en één van de vele blanke mannen in zwart-wit die de gangen van het Huizingagebouw ‘sieren’, was de eerste hoogleraar Vaderlandse Geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Hij wordt gezien als één van de grondleggers van de geschiedwetenschap in Nederland. Al sinds 1989 wordt de jaarlijkse Fruinprijs uitgereikt aan de beste geschiedenis scriptie van de Universiteit Leiden, dit jaar dus voor de 28e keer. De prijs bestaat uit een oorkonde, een bos bloemen, en het belangrijkste: een geldbedrag.