‘Mijn eigen boek gaat helemaal aan flarden’
Frank Westerman is dit jaar gastschrijver aan de Universiteit Leiden. Vanaf 14 september geeft hij openbare colleges over het genre waarin hij zich specialiseerde: de literaire reportage.
In zijn colleges laat Westerman studenten en andere geïnteresseerden kritisch kijken naar het genre. Westerman is onder meer bekend van boeken als De graanrepubliek, Ingenieurs van de ziel, El Negro en ik en Een woord een woord. Het zijn stuk voor stuk waargebeurde verhalen, maar met gebruikmaking van stijlelementen uit de fictie.
Snijtafel
‘Tijdens mijn gastcolleges leg ik deze werken op de snijtafel’, zegt Westerman. Samen met de aanwezigen bestudeert hij in ieder geval het boek El Negro en ik. In het boek gaat Westerman op zoek naar de omzwervingen van een opgezette Afrikaan in een Spaans museum. ‘We onderzoeken uit welke elementen het boek bestaat, ongeveer zoals studenten bij een geneeskundig snijpracticum een menselijk lichaam ontleden.’ Westerman hoopt daarvoor het anatomisch theater in museum Boerhaave te gebruiken. ‘Het kan geen kwaad als het een theatraal elementje krijgt.’
Aan flarden
Tijdens het ontleden zullen studenten ontdekken dat literair-journalistieke werken – net als menselijk lichamen – opgebouwd zijn uit verschillende ‘organen’ die ieder een eigen functie hebben. Westerman: ‘Daarvoor moet mijn boek eerst helemaal aan flarden. Alleen dan zie je dat het waargebeurde verhaal dezelfde componenten heeft als een roman. Ook het journalistieke verhaal kan niet zonder drama en verbeelding, zonder protagonist en antagonist. Het kent dezelfde grondregels als de fictie, maar dan zonder te fabuleren.’
Erkenning
Naast zijn eigen werk bespreekt Westerman ook boeken van buitenlandse grootmeesters in de verhalende journalistiek, waaronder de werken van de Poolse schrijver en journalist Ryszard Kapuściński. Verder komen de boeken van de Wit-Russische schrijfster Svetlana Aleksijevitsj aan de orde. Zij won in 2015 de Nobelprijs voor de Literatuur. ‘Dat is voor mij hét bewijs dat de literaire journalistiek inmiddels een erkend genre is’, zegt Westerman. ‘Ook de Universiteit Leiden draagt een steentje bij aan die erkenning: ik ben de eerste schrijver in dit genre die is aangesteld als gastschrijver. Dat is goed nieuws, want het is een prachtig genre. Ik hoop dat mijn colleges aanstekelijk werken.’
Meld je aan
Vanaf 14 september geeft Frank Westerman drie openbare lezingen en vijf werkcolleges. De colleges zijn ook voor niet-studenten toegankelijk, namelijk via contractonderwijs. Meer informatie in de Studiegids. Tevens zal Westerman dit jaar de jaarlijkse Albert Verwey-lezing verzorgen. Deze vindt plaats op 3 november en is openbaar toegankelijk na aanmelding. Kosten: 10 euro.