Is daar iemand? Zoektocht buitenaards leven in stroomversnelling
De Leidse hoogleraar astronomie Mike Garrett zoekt naar tekenen van buitenaardse intelligentie. In zijn Kaiser Lentelezing op 23 april zet hij uiteen hoe ver de wetenschap op dit punt is.
Technologie nog niet geavanceerd genoeg
Vanuit het simplistische standpunt van de astronoom of natuurkundige zou het moeten barsten van het leven in de Melkweg, stelt de Leidse bijzonder hoogleraar Mike Garrett. ‘Het feit dat er nog geen bewijs is gevonden voor geavanceerde beschavingen roept lastige vragen op over ons begrip van de evolutie van intelligent leven in de kosmos. We hebben tot nu toe niet de technologie om beschavingen zoals de onze op te sporen, zelfs niet als ze zich op onze astronomische stoep bevinden.’
Zoektocht opgevoerd
Die cruciale technologie ontwikkelt zich wel snel. De laatste jaren is de zoektocht naar buitenaardse intelligentie opgevoerd en het aantal wetenschappelijke artikelen erover neemt in rap tempo toe. De Russische miljardair Yuri Milner pompt de komende jaren 100 miljoen dollar in SETI-(Search for Extraterrestrial Intelligence)-onderzoek. Garrett zit in de adviesraad van Milners ‘Breakthrough Listen project’.
Bijzondere ster ontdekt
In zijn lezing geeft Garrett voorbeelden van diverse SETI-onderzoeken in de wereld en op welke manier geavanceerde beschavingen zich kunnen manifesteren in astronomische waarnemingen. Met behulp van NASA’s Kepler-telescoop ontdekten wetenschappers in 2015 een opmerkelijke lichtcurve rondom een bijzondere ster. De vondst zorgde voor veel opwinding, maar tot nu toe is er nog geen eenduidig bewijs gevonden voor geavanceerde beschavingen in ons lokale universum, aldus Garrett.
Energiehongerige beschavingen
Garrett is momenteel de enige Leidse wetenschapper die naar buitenaards intelligent leven zoekt. Hij zoekt bewijzen van geavanceerde beschavingen. Hoe doet hij dat? ‘We vermoeden dat dergelijke beschavingen zware energiebehoeftes hebben die een zichtbaar effect zouden moeten hebben op de waarneembare eigenschappen van hun gastheersterrenstelsels. Een overmaat aan infrarood emissie ten opzicht van hun radio emissie kan het teken zijn van een geavanceerde beschaving. Ik heb met mijn onderzoek aangetoond dat dergelijke energiehongerige beschavingen niet voor lijken te komen in ons ‘lokale’ universum.’
Algoritmes om afwijkingen op te sporen
De bijzonder hoogleraar astronomie is tevens directeur van Astron, het Nederlands instituut voor radioastronomie. Astron ontwikkelde met diverse partners de grootste radiotelescoop ter wereld het LOFAR netwerk, dat een centrum heeft in het noorden van Nederland en antennes in diverse Europese landen. Astron is ook betrokken bij de ontwikkeling van een nieuwe generatie radiotelescopen die in Australië en Zuid-Afrika wordt gebouwd. Garrett ontwikkelt onder andere algoritmes die afwijkingen in grote hoeveelheden data kunnen opsporen.
Exoplaneten
Andere Leidse astronomen doen onderzoek naar de atmosfeer van exoplaneten, planeten die draaien om andere sterren dan onze zon. Het ultieme doel van hoogleraar Ignas Snellen en andere onderzoekers is zuurstof en ozon te detecteren in de atmosfeer van exoplaneten die zich in de 'bewoonbare zone' van de ster bevinden. Zuurstof en ozon kunnen een sterke indicatie voor leven zijn, maar de opsporing daarvan is heel moeilijk. Er is een nieuwe generatie van grote telescopen nodig die de komende jaren gebouwd worden, aldus Garrett.
(LvP)