Verken Brazilië met Studium Generale
Op 5 augustus beginnen de Olympische Spelen in Brazilië. Bij lezingen van Studium Generale kun je alvast kennismaken met dit mooie maar complexe land.
Rio de Janeiro staat deze zomer meer dan twee weken lang in het middelpunt van de belangstelling. Meer dan tienduizend atleten uit 206 landen strijden om het eremetaal. Maar wat weten we eigenlijk van Brazilië? In een uitgebreide lezingenreeks geeft Studium Generale alvast een inkijkje in het land.
Corruptie en vervuiling
Brazilië komt er in het nieuws regelmatig bekaaid vanaf. De politie is in een constante strijd verwikkeld met drugsbendes uit de favelas, de beruchte Braziliaanse sloppenwijken. Regelmatig duiken er corruptieschandalen op in de politiek. En het water rondom Rio – waar zeilers, roeiers en zwemmers tegen elkaar zullen strijden – is zo vervuild dat je er ziek van kunt worden.
Participatieve democratie
Toch is dat maar één kant van het verhaal, vindt Marianne Wiesebron. Zij is universitair hoofddocent bij de opleiding Latijns-Amerikastudies van de Universiteit Leiden, en een van de sprekers in de reeks van Studium Generale. In haar lezing focust zij juist op de kracht van het land. Zo vinden er bijvoorbeeld interessante experimenten plaats op het gebied van ‘participatieve democratie’.
Continu referendum
‘Dat moet je niet verwarren met de Nederlandse participatiesamenleving’, zegt Wiesebron. ‘In sommige Braziliaanse gemeenten beslissen burgers over een deel van het overheidsbudget. Zij bepalen of dat geld besteed wordt aan een speeltuin, een computerzaal, een park of iets anders. Dat is een interessante vorm van directe democratie. Zie het als een continu volksreferendum.’
Emanciperende werking
Wiesebron zag in Porto Alegre hoe burgers dankzij dit soort experimenten steeds meer betrokken raken bij de lokale democratie. ‘Het emancipeert met name de lagere sociale klassen. Het feit dat zij ineens gehoord worden, maakt ze vanzelf assertiever.’ Een mooi voorbeeld is hoe inwoners van een arme wijk meteen verhaal gingen halen bij de gemeente toen een belangrijke brug was weggeslagen tijdens een storm. Wiesebron: ‘Zo’n houding was tot voor kort ondenkbaar binnen de traditionele Braziliaanse politiek.’
Legitimatie
Natuurlijk gaat deze verandering niet zonder slag of stoot. Wiesebron: ‘Sommige ambtenaren moesten wennen aan de nieuwe werkwijze. Zij hebben nou eenmaal jaren ervaring in het openbaar bestuur en zien een deel van hun macht overgenomen worden door gewone burgers. Toch lijkt het tij te keren: sommige politici zien de burgerparticipatie juist als een manier om politieke legitimiteit te krijgen. Inmiddels experimenteren ook enkele Europese gemeenten met de Braziliaanse werkwijze.
Leerstoel
Naast Wiesebron spreken ook twee bekleders van de wisselleerstoel Braziliaanse Studies tijdens deze reeks van Studium Generale: Ester Limonad (voorjaar 2014) en Arlindo Villaschi (voorjaar 2016).
De lezingenreeks ‘Brazil 2016!’ begint op 10 februari 2016. De lezingen zijn gratis toegankelijk voor studenten en andere geïnteresseerden. Meer informatie vindt u op de website van Studium Generale.
Universiteit haalt banden met Brazilië aan
Van 14 tot 18 maart vertrekt een delegatie van Universiteit Leiden, onder leiding van rector magnificus, Carel Stolker, naar Brazilië. Daar zullen zij een aantal samenwerkingsovereenkomsten ondertekenen met lokale kennisinstellingen. Zo zal de Nationale Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) – met Leiden als penvoerder – overeenkomsten sluiten met het Braziliaanse Nationale Observatorium en 3 Braziliaanse universiteiten op het gebied van astronomie om gezamenlijk onderzoek en promoties te bevorderen. Daarnaast staan er ontmoetingen met alumni op het programma. Rio de Janeiro telt minstens 50 Leidse alumni, São Paulo zeker 150.