Universiteit Leiden

nl en

Veelbelovend eiwit ontdekt voor nieuwe medicijnen tegen tuberculose

Afweercellen houden tuberculosebacteriën onder controle door ze af te breken. Leids biologe Annemarie Meijer en collega’s ontdekten welk eiwit hiervoor de aanzet geeft. Dat eiwit (DRAM1) is mogelijk geschikt voor nieuwe medicijnen, schrijven ze in Cell Host & Microbe.

Sinds kort weten we dat afweercellen bacteriën kunnen vernietigen door ze als het ware op te eten. Ze doen dat als de bacteriën dreigen uit te breken. Maar we wisten niet hoe dat proces op gang komt. Promovendus Michiel van der Vaart ontdekte dat DRAM1 in geïnfecteerde zebravisembryo’s het proces stimuleert waarmee macrofagen de bacteriën ‘opeten’.

Selectieve afbraak

Van groot belang is dat de door DRAM1 gestuurde afbraak selectief is, het proces richt zich specifiek op de bacterie en niet op andere celonderdelen. In de zebravis-embryo’s werkt het zonder bijwerkingen. In het LUMC hebben onderzoekers al laten zien dat DRAM1 ook actief is in menselijke macrofagen met de tuberculosebacterie. Samen met de groep van Tom Ottenhoff in het LUMC wil Meijer nu proberen of ze de afweerroute via DRAM1 kan versterken. Dan zou dat een aanknopingspunt kunnen zijn om nieuwe medicijnen tegen tuberculose te ontwikkelen. Hun artikel hierover verschijnt 11 juni in Cell Host & Microbe.

Parasiet

Tuberculosebacteriën, Mycobacterium tuberculosis, misbruiken ons afweersysteem. Als ze het lichaam binnendringen, hebben macrofagen de taak om ze op te ruimen. Deze afweercellen nemen ziekteverwekkers op om ze te doden. Maar de tuberculosebacterie ontsnapt aan de aanval en heeft zelfs een manier gevonden om juist in de macrofagen als parasiet te overleven. Omgekeerd nemen de macrofagen de bacterie in gijzeling. ‘Macrofagen weten de bacteriën op hun plaats te houden en zo de ziekte te beperken’, vertelt biologe Annemarie Meijer.

Zebravisjes

Haar groep onderzoekt dat in embryo’s van zebravissen. De visjes kunnen ziek worden van Mycobacterium marinum, een nauwe verwant van de tuberculosebacterie. Om te achterhalen hoe de macrofagen van geïnfecteerde embryo’s de bacterie herkennen en de afweer inschakelen, ging de groep van Meijer op zoek naar eiwitten die bij infectie extra worden aangemaakt. Dat waren er meerdere, waarvan het eiwit DRAM1 veelbelovend lijkt.

(12 juni 2014 / Willy van Strien)

Zie ook

Health, Life and Biosciences is een van de zes profielthema’s in het onderzoek van de Universiteit Leiden

Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.