Spinozawinnaar Hofman: 'Nu meer onderzoek mogelijk naar verborgen geschiedenis Indianen'
Corinne Hofman, Leids hoogleraar Caribische archeologie, ontvangt de NWO-Spinozapremie van 2,5 miljoen euro. Dat maakte NWO 6 juni bekend. Wat gaat ze met het bedrag doen? 'We kunnen nog goede paleobotanisten en archeozoölogen gebruiken.'
Inheemse culturen verdwenen niet rigoureus
De internationale onderzoeksgroep Nexus 1492 reconstrueert onder leiding van Hofman de gevolgen van de kolonisatie in het Caribisch gebied. Die geschiedenis is lange tijd te eenzijdig belicht. Volgens de Spaanse bronnen waren de inheemse samenlevingen binnen 25 jaar uitgeroeid nadat Columbus in 1492 voet aan wal zette in de Cariben. Hofman bestrijdt dat eenzijdige beeld en wil met onderzoek aantonen dat inheemse culturen niet zo rigoureus verdwenen.
Wat is uw reactie op het toekennen van deze prijs?
'Ik ben blij verrast, ik wist niet dat ik voorgedragen was. Toen ik dit jaar de Merianprijs kreeg,(de prijs voor vrouwelijke toponderzoekers in Nederland, red.) zei ik dat het een kroon op mijn carrière was. En dan nu de Spinoza, die als de hoogste onderscheiding geldt. Wat is er hoger dan een kroon?'
Hoe gaat u de 2,5 miljoen euro besteden?
'Er lopen nu heel veel onderzoeken maar ik weet ook welke hiaten er nog zijn. Met deze premie wil ik het onderzoek consolideren, uitbreiden en valoriseren. Ik wil sleutelfiguren uit het veld uitnodigen voor een onderzoekssabitical en op zoek gaan naar jong talent uit de Cariben. We kunnen daarnaast ook nog goede archeozoölogen en paleobotanisten gebruiken die de relatie onderzoeken tussen mens, plant en dier. Zij kunnen bijvoorbeeld vaststellen wat voor voedsel de Europeanen uitwisselden met de inheemse bevolking en hoe het Caribische landschap veranderde na de kolonisatie.'‘Daarnaast biedt deze prijs ook mogelijkheden voor vergelijkend onderzoek: wij bestuderen vooral de Cariben, maar hoe verliep het kolonisatieproces in andere delen van de Amerika’s en bijvoorbeeld in de Pacific?Zo’n vergelijking zet het NEXUS-onderzoek in een globaal perspectief.’
Aan wat voor valorisatie denkt u?
‘Het is belangrijk dat het vergeten hoofdstuk van de inheemse volken de aandacht krijgt die het verdient en dat er iets van het eenzijdige wereldbeeld verandert. Dit onderzoek raakt aan veel hedendaagse en maatschappelijke onderwerpen zoals diversiteit, multiculturaliteit en sociale cohesie in de samenleving. We willen dat er in de Cariben en in Europa een rondreizende tentoonstelling komt over het onderzoek. Ook werkt filmmaker Itandehui Jansen, voormalig promovendus in Leiden, aan een idee voor een documentaire over Nexus 1492. Daarnaast lopen er vele andere projecten op het gebied van erfgoed en educatie. Lokale bewoners moeten baat hebben bij dit onderzoek en de uitkomsten moeten gedeeld worden met een zo groot mogelijk publiek.'
Zijn er al resultaten te melden over Nexus 1492?
‘Het project ging in september 2013 van start en is goed op stoom gekomen. Er zijn al diverse papers gepresenteerd en binnenkort verwachten we de eerste uitkomsten van DNA-onderzoek. Dan wordt bijvoorbeeld bekend welke bacteriën gevonden zijn in het tandsteen van 14e eeuwse menselijke skeletten die meer kunnen vertellen over de gezondheidstoestand in de voor-koloniale periode. En zo zullen binnen tientallen deelonderzoeken de resultaten binnenstromen.’
Prof. Corinne Hofman werkt samen met prof. Willem Willems (archeologisch erfgoed, Universiteit Leiden), prof. Gareth Davies (isotopenanalyse, Vrije Universiteit) en prof. Ulrik Brandes (netwerkwetenschap, Universität Konstanz).
Nexus 1492 bestaat uit vier projecten:
- Archeologisch onderzoek naar de transformatie van landschappen, leefgewoonten en materiële cultuur
- Geo-chemisch onderzoek naar menselijke mobiliteit en de circulatie van materialen en voorwerpen
- Netwerkonderzoek naar sociaal-culturele relaties en interactief
-
Erfgoedonderzoek in samenwerking met lokale instanties en gemeenschappen
Zie ook
- Caribische geschiedenis herschrijven met lokale archeologen
- Nexus 1492
- Wanneer vluchten de indianen naar de bergen?
- 'Archeologie moet lokaal nut hebben'
- Global Interaction of Civilizations and Languages is een van de profielthema's in het onderzoek van de Universiteit Leiden