Overdracht Nederlandse bijdrage aan MATISSE-instrument
De ontwikkeling en bouw van de Cold Optics Bench van het MATISSE-instrument dat onder leiding stond van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA), is afgerond. Deze Nederlandse bijdrage werd op donderdag 10 april 2014 op de Hannover Messe in Duitsland door ir. Felix Bettonvil van de Leidse Sterrewacht officieel overgedragen aan dr. Klaus Jaeger van het Max Planck Institut für Astronomie.
MATISSE-instrument
MATISSE (The Multi AperTure mid-Infrared SpectroScopic Experiment) is een spectro-interferometer. Het instrument combineert waarnemingen die worden gedaan met de vier 8-meter diameter Unit Telescopes van ESO’s Very Large Telescope Interferometer (VLTI), waardoor de scherpte verbetert. Om aan de extreme eisen aan de optische kwaliteit en stabiliteit van MATISSE te voldoen is gekozen voor een ontwerp met zo min mogelijk instelmogelijkheden. ‘De scherpte die met MATISSE wordt bereikt staat gelijk aan die van een 120-meter diameter telescoop. Dit is ongekend in het mid-infrarood golflengtegebied’, zegt Felix Bettonvil, projectmanager van het Nederlandse onderdeel van MATISSE en sterrenkundige in Leiden.
Cold Optics Bench
De Cold Optics Bench is ontwikkeld en gebouwd door de NOVA Optisch-Infrarode Instrumentatie Groep gevestigd bij ASTRON in Dwingeloo. De Cold Optics Bench zal door het Planck Institut für Astronomie(MPIA) in Heidelberg, Duitsland worden geïntegreerd met de cryostaat die daar is gebouwd waarna het geheel zal worden getest bij 235 graden Celcius onder nul.
Een instrument voor de hele Europese gemeenschap
Uiteindelijk zullen alle onderdelen bij het Observatoire de la Cote d’Azur in Nice worden geïntegreerd om eind 2015 te worden getransporteerd naar ESO’s VLTI op Cerro Paranal, Chili. Daar kan de hele Europese gemeenschap, vertegenwoordigd door ESO, beschikken over MATISSE. Met het MATISSE-instrument zal naar verwachting vanaf 2016 onderzoek worden gedaan.
Ontwerpen, bouwen én gebruiken
Prof.dr. Walter Jaffe maakt deel uit van het onderzoeksteam dat heeft gezorgd voor het ontwerp en de bouw van MATISSE. Jaffe zorgde voor financiering voor de Nederlandse bijdrage aan MATISSE via NWO en NOVA en gaf leiding aan het wetenschappelijke NOVA/ASTRON team dat het instrument bouwt. Jaffe gaat ook de Nederlandse sterrenkundigen coördineren die gebruik willen maken van de observatietijd van MATISSE zodra het instrument is geïnstalleerd in Chili. Zelf doet Jaffe onderzoek naar de fysica van actieve galactische kernen. Voor het observeren van deze mysterieuze objecten zal hij een van de hoofdgebruikers worden van MATISSE.
Actieve sterrenstelsels onderzoeken
Met MATISSE zal onderzoek worden gedaan aan actieve sterrenstelsels, proto-planetaire schijven rond sterren, jonge reuzenplaneten en zogeheten ‘hot Jupiters’. Het instrument biedt de mogelijkheid om het ontstaan en de evolutie van planeetstelsels, het ontstaan van zware sterren en de omgeving van hete en oude sterren te onderzoeken. Ook staan waarnemingen aan planetoïden en kometen in het zonnestelsel op het programma.