Prof. Xander Tielens wordt hoogleraar ‘Physics and Chemistry of the Interstellar Medium‘
Prof. A.G.G.M. (Xander) Tielens wordt bij 1 januari bij de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen benoemd tot hoogleraar ‘Physics and Chemistry of the Interstellar Medium’. Tielens werkt momenteel als senior onderzoeker bij Ames in Moffett Field, Californië. Ames is een onderdeel van NASA. Daarnaast is Tielens hoogleraar bij de Rijksuniversiteit Groningen.
NASA en SRON
Tielens promoveerde in 1982 aan de Universiteit Leiden. Daarna was hij enkele jaren werkzaam bij de US National Research Council. Vanaf 1985 was hij onderzoeker aan de University of California in Berkeley. In 1989 ging Tielens voor de eerste keer aan de slag als senior onderzoeker bij het Ames Research Center van NASA. Acht jaar later keerde hij terug naar Nederland om hoogleraar Astrofysica te worden in Groningen en senior onderzoeker bij de Dutch Space Organization (SRON). In 2004 werd hij full time hoogleraar. Twee jaar later werd Tielens opnieuw senior onderzoeker bij Ames. Daarbij bleef hij in Groningen aangesteld als hoogleraar.
Chemie van het interstellaire en circumstellaire medium
Het vakgebied van Tielens is de chemie van het interstellaire en circumstellaire medium; met name de rol van grote moleculen en kleine roetdeeltjes in het universum. Dit is zeer relevant voor de bestudering van gebieden rondom jonge en zich vormende sterren. En dus ook voor het ontstaan van planeten, de interpretatie van spectra van kernen van melkwegstelsels die omringd zijn door stof, en het modelleren van chemische laboratoriumgegevens in het kader van de astrofysica. De inbedding van zijn expertise in het onderzoek van de Sterrewacht en het nationale -programma is nagenoeg perfect.
Indrukwekkende publicatielijst
Tielens is een uitzonderlijk astronoom. Zijn publicatielijst van 316 titels is indrukwekkend en hij is de meest geciteerde actieve Nederlandse astronoom. Voorts heeft hij een grote staat van dienst in het opleiden van promovendi: sinds 1997 hebben onder zijn leiding vijftien promovendi hun proefschrift afgerond, van drie is voltooiing in zicht.
Onderwijs
Van 1998 tot 2005 verzorgde Tielens in Groningen het onderwijs op het gebied van Stellar Atmospheres en Interstellar Medium. Voorts was hij voorzitter van de examen- en de onderwijscommissie van de opleiding Sterrenkunde, lid van een interne adviesraad voor het sterrenkundig onderwijs en lid van de onderwijscommissie van de opleiding Natuurkunde.
Adviesorganen
Tielens was betrokken bij de organisatie van ongeveer 25 workshops, conferenties en symposia en had zitting in allerlei adviesorganen met betrekking tot het sterrenkundig onderzoek. Hij is lid van de redactie van ‘Space Science Review’ en associated editor van Astrophysics and Space Sciences.
‘Molecular Universe’
Recentelijk leidde Tielens het EU-project ‘’ waarin hij ongeveer twintig onderzoeksgroepen in negen landen op het gebied van de chemische fysica en astrochemie bijeenbracht.
Herschelsatelliet
Begin 2009 lanceert de ESA, dat is de grootste infraroodtelescoop tot nu toe met aan boord het door SRON geleide . Astronomen van de Sterrewacht zijn betrokken bij een groot deel van de waarnemingen. Tielens is de project-scientist van dit instrument; hij coördineerde onder andere het Herschel/HIFI-programma voor de gegarandeerde waarneemtijd, waarin meer dan honderd wetenschappers uit ongeveer vijftig instituten in 23 landen samenwerken.
SOFIA
Het (SOFIA) is een Boeing 747 jumbojet die door NASA – samen met de Duitse ruimtevaartorganisatie, DLR – verbouwd wordt tot een observatorium. Tielens was de project-onderzoeker van dit observatorium en gaf leiding aan de wetenschappelijke invulling van deze unieke sterrewacht.
De expertise van Tielens is enorme aanwinst voor de Leidse, de Nederlandse én de Europese astronomie.
Links
(11 november 2008/CH)