Sigrid van Wingerden
Universitair hoofddocent
- Naam
- Mr. S.G.C. van Wingerden M.Sc.
- Telefoon
- +31 71 527 8588
- s.g.c.van.wingerden@law.leidenuniv.nl
- ORCID iD
- 0000-0003-0051-5787
Sigrid van Wingerden is Universitair Hoofddocent bij het Instituut voor Strafrecht en Criminologie. Zij is ook opleidingsdirecteur van de Bachelor- en Masteropleidingen Criminologie.
Meer informatie over Sigrid van Wingerden
Leiden Law Blog
Sigrid van Wingerden is Universitair Hoofddocent bij het Instituut voor Strafrecht en Criminologie. Zij is ook opleidingsdirecteur van de Bachelor- en Masteropleidingen Criminologie.
Algemeen
Sigrid van Wingerden studeerde rechten en criminologie aan de Universiteit Leiden. In 2006 behaalde zij haar mastertitel voor de specialisatie strafrecht, en studeerde ze voor criminologie cum laude af in de richting Veiligheidsbeleid & Rechtshandhaving op een onderzoek naar de vervolging en berechting van moord en doodslag in Nederland, dat zij bij het Nederlands Studiecentrum voor Criminaliteit en Rechtshandhaving uitvoerde.
Na haar afstuderen heeft zij als onderzoeker bij de afdeling Criminologie van de Universiteit Leiden in opdracht van het Ministerie van Justitie de praktijk van de schadevergoeding voor slachtoffers van misdrijven in kaart gebracht. In 2007 werd zij bij het instituut voor Strafrecht en Criminologie van de Universiteit Leiden aangesteld als PhD-fellow, op een onderzoek naar straftoemeting. Inmiddels is zij daar werkzaam als Universitair Hoofddocent. Sigrid is sinds 2009 lid en sinds 2016 voorzitter van de redactie van PROCES, Tijdschrift voor Strafrechtspleging.
Onderwijs
Sigrid verzorgt onderwijs binnen de Bachelor en de Master Criminologie. Zij is docent bij het vak Ba3-vak Preventie & Straffen en doceert daarnaast het vak The Legitimacy and Effectiveness of Sentencing and Corrections in de Criminal Justice Master. Daarnaast begeleidt zij Bachelor- en Masterstudenten bij het schrijven van hun scriptie.
Onderzoek
Sigrids onderzoeksinteresse ligt op het terrein van beslissingen van rechters en andere actoren in het strafproces en op het terrein van publieke opinie over straftoemeting. Haar onderzoek vindt plaats binnen het onderzoeksprogramma Criminal Justice: Legitimacy, Accountability, and Effectivity. In 2014 verdedigde zij haar proefschrift 'Sentencing in the Netherlands. Taking risk-related offender characteristics into account'
Universitair hoofddocent
- Faculteit Rechtsgeleerdheid
- Instituut voor Strafrecht & Criminologie
- Criminologie
- Boer H. de, Wingerden S.G.C. van & Boone M.M. (2024), De invloed van opsporings- en vervolgingsbeleid op de Nederlandse gevangenispopulatietrend: een diepgaande analyse van de omvang van de gevangenispopulatie tussen 2000 en 2020, Tijdschrift voor Criminologie 66(1): 25-45.
- Wingerden S.G.C. van (2024), Straffen en behandelen: a. Straftoemeting, Delikt en delinkwent 54(6): 479-483 (DD 2024/33a).
- Wingerden S.G.C. van & Keijser J.W. de (2024), Straffende rechters en psychologische denkeigenaardigheden. In: Keijser J.W. de, Horselenberg R. & Vredeveldt A. (red.), Tussen wet en wetenschap: de psychologie van het recht. Den Haag: Boom Juridisch. 629-657.
- Wingerden S.G.C. van (2024), Gevangen in ongelijkheid, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 103(5): 279-281.
- Wingerden S.G.C. van (2023), ‘Knock, knock…’: humor in de rechtszaal, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 102(2): 144-145.
- Wingerden S.G.C. van & Sander D.B. (2023), Straffen en behandelen: a. Straftoemeting, Delikt en delinkwent 53(6): 484-491 (DD 2023/37a).
- Kunst M.J.J., Huibers M. & Wingerden S.G.C. van (2023), The impact of information from mental health care providers on decisions about state compensation for violent crime victimization, Journal of Interpersonal Violence 38(11-12): 7510-7529.
- Wingerden S.G.C. van (2023), Heeft u weer kinderporno op uw computer?, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 102(4): 205-207.
- Wingerden S.G.C. van, Dillen L. van & Vanderveen G.N.G. (2023), Het effect van de huidskleur van de dader op de straftoemeting: een experimenteel onderzoek, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 102(4): 221-240.
- Beijerse J. uit, Dubbelman L., Wingerden S.G.C. van & Janssen J. (2023), ‘Yo meneer de Beer!’: jeugdofficier van justitie met een breed perspectief, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 102(5/6): 261-264.
- Boone M.M., Pakes F. & Wingerden S.G.C. van (2022), Explaining the collapse of the prison population in the Netherlands: Testing the theories, European Journal of Criminology 19(4): 488-505.
- Voert M.J. ter, Bauw E., Boone M.M., Bruning M.R., Bruquetas M.M., Dubelaar M.J., Geertsema K.E., Glas L.R., Glasgow Y.K., Holterman R.M., Janssen A.A.A., Pivaty A., Simon Thomas M.A., Terlouw A.B. & Wingerden S.G.C. van (2022), Gevolgen van COVID-19 voor de rechtspraak en kwetsbare rechtzoekenden: een onderzoek naar maatregelen en de positie van rechtzoekenden binnen het straf-, civiele jeugdbeschermings-, en vreemdelingenrecht. Nijmegen-Leiden-Utrecht: Radboud Universiteit-Universiteit Leiden-Universiteit Utrecht.
- Boone M.M., Dubelaar M.J. & Wingerden S.G.C. van (2022), Een meer structurele inzet van de videoconferentie in strafzaken?: Lessen uit empirisch-juridisch onderzoek naar de ervaringen met digitaal horen tijdens de COVID19-pandemie, Nederlands Juristenblad 97(11): 830-836 (NJB 2022/689).
- Boone M.M., Dubelaar M.J., Wingerden S.G.C. van, Holterman R.M. & Pivaty A. (2022), Gevolgen van Covid-19 voor de strafrechtspraak. In: Voert M.J. ter, Bauw E., Boone M.M., Bruning M.R., Bruquetas M.M., Dubelaar M.J., Geertsema K.E., Glas L.R., Glasgow Y.K., Holterman R.M., Janssen A.A.A., Pivaty A., Simon Thomas M.A., Terlouw A.B. & Wingerden S.G.C. van (red.) Gevolgen van COVID-19 voor de rechtspraak en kwetsbare rechtzoekenden: een onderzoek naar maatregelen en de positie van rechtzoekenden binnen het straf-, civiele jeugdbeschermings-, en vreemdelingenrecht. Nijmegen-Leiden-Utrecht: Radboud Universiteit-Universiteit Leiden-Universiteit Utrecht. 61-130.
- Wingerden S.G.C. van & Plesničar M.M. (2022), Artificial Intelligence and Sentencing: Humans against Machines. In: Ryberg J. & Roberts J.V. (red.), Sentencing and Artificial Intelligence. Studies in Penal Theory and Philosophy. Oxford: Oxford University Press. 230-251.
- Wingerden S.G.C. van (2022), De Gall & Gall was wel open, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 101(3): 129-131.
- Wingerden S.G.C. van & Plesničar M.M. (27 juni 2022), Would you rather be sentenced by a human or a machine?. Leiden Law Blog. [blog].
- Wingerden S.G.C. van (2022), Wat oriëntatiepunten voor de straftoemeting zeggen over criminaliteit in Curaçao en Nederland, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 101(5/6): 344-346.
- Schuyt P.M. & Wingerden S.G.C. van (2022), Rubriek: Straffen en behandelen: a. Straftoemeting, Delikt en delinkwent 52(7): 597-604 (DD 2022/42a).
- Wingerden S.G.C. van & Vanderveen G.N.G. (2022), Effectieve participatie in strafzaken via een beeldscherm: ervaringen van gedetineerden, advocaten en rechtbankverslaggevers tijdens de lockdown, Tijdschrift voor Criminologie 64(4): 427-443.
- Janssen J.H.L.J. & Wingerden S.G.C. van (2021), Het PROCES van de eeuw, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 100(1-2): 3-10.
- Wingerden S.G.C. van (2021), Over hervorming in het gevangeniswezen, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 100(1-2): 89-109.
- Wingerden S.G.C. van & Vanderveen G.N.G. (2021), Knelpunten bij videozittingen in strafrecht, Advocatenblad: orgaan van de Nederlandse Orde van Advocaten 101(4): 40-44.
- Wingerden S.G.C. van (2021), Domino met strafmaxima, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 100(5): 261-263.
- Wingerden S.G.C. van (2021), Rechterlijke dwalingen: een empirisch perspectief. In: Altena J., Cnossen J., Crijns J., Schuyt P. & Voorde J. ten (red.), In onderlinge samenhang: Liber amicorum Tineke Cleiren. Den Haag: Boom juridisch. 857-869.
- Hoek D., Doorn J. van & Wingerden S.G.C. van (2021), Boosheid, verdriet of walging?: Een systematische literatuurreview naar de rol van emotie bij het effect van gruwelijk bewijsmateriaal op schuldbeslissingen, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 100(6): 387-404.
- Wingerden S.G.C. van (2020), Uitgelachen, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 99(1): 3-6.
- Wingerden S.G.C. van (2020), Een computer stapt nooit met het verkeerde been uit bed, maar kan hij ook straffen opleggen?, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 99(2): 81-84.
- Dias Fonseca M. & Wingerden S.G.C. van (2020), From prohibition to harm reduction? An analysis of the adoption of the Dutch harm reduction approach in Brazilian drug laws and practice, International Journal of Drug Policy 83: 102842.
- Vanderveen G.N.G., Wingerden S.G.C. van, Dillen L.F. van & Dubelaar M.J. (2020), Beeldmateriaal. Empririsch onderzoek naar aard en gevolgen in het strafrecht. In: Bijleveld C., Akkermans A., Malsch M., Marseille B. & Smit M. (red.), Nederlandse Encyclopedie Empirical Legal Studies. Den Haag: Boom juridisch. 803-842.
- Schuyt P.M. & Wingerden S.G.C. van (2020), Rubriek: Behandelen en Straffen: d. Straftoemeting, Delikt en delinkwent 50(6): 477-485 (DD 2020/34).
- Keijser J.W. de & Wingerden S.G.C. van (2019), Predictive Sentencing: An Analysis of Public Views. In: Keijser J.W. de, Roberts J.V. & Ryberg J. (red.), Predictive Sentencing: Normative and Empirical Perspectives. Oxford: Hart Publishing. 239-267.
- Huibers M., Kunst M. & Wingerden S.G.C. van (2019), De beslispraktijk van het Schadefonds Geweldsmisdrijven: een kwalitatieve studie naar de beoordeling van verzoeken tot tegemoetkoming, Recht der Werkelijkheid 40(1): 50-70.
- Wingerden S.G.C. van (2019), Waarom het Wetsvoorstel straffen en beschermen zijn doel voorbijschiet, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 98(2): 85-88.
- Schuyt P.M. & Wingerden S.G.C. van (2019), Rubriek: Behandelen en Straffen: d. Straftoemeting, Delikt en delinkwent 49(6): 475-480 (DD 2019/37).
- Wingerden S.G.C. van (2019), Bont en blauw, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 98(5): 325-328.
- Wermink H.T., Wingerden S. van, Wilsem J. van & Nieuwbeerta P. (2018), Studying Ethnic Disparities in Sentencing: The Importance of Refining Ethnic Minority Measures. In: Ulmer J.T. & Bradley M.S. (red.), Handbook on Punishment Decisions: Locations of Disparity. ASC Division on Corrections & Sentencing Handbook Series nr. 2. New York: Routledge. 239-264.
- Wingerden S.G.C. van (2018), Een blauwer web, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 97(2): 76-78.
- Wingerden S.G.C. van (2018), Creatief met straffen, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 97(3): 168-170.
- Wingerden S.G.C. van (2018), Risicotaxatie bij het straffen: a risky business, Strafblad 16(4): 27-32 (2018/34).
- Wingerden S.G.C. van (2018), Wie moet op de blaren zitten?, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 97(5): 287-290.
- Drápal J. & Wingerden S.G.C. van (2018), Doporučení pro stání zástupce jak navrhovat tresty: Je možné se inspirovat z nizozemské úpravy?, Státni Zastupitelstvi (9): 9-14.
- Drápal J. & Wingerden S.G.C. van (2018), Rozhovor s Gerardem K. Schoepem, Státni Zastupitelstvi (6): 6-8.
- Wingerden S.G.C. van & Drápal J. (14 november 2018), Dutch prosecutorial sentencing guidelines: an inspiration for other countries?. Leiden Law Blog. [blog].
- Schuyt P.M. & Wingerden S.G.C. van (2018), Rubriek: Behandelen en Straffen - d. Straftoemeting, Delikt en delinkwent 48(6): 510-515 (DD 2018/38).
- Wingerden S.G.C. van & Wermink H.T. (2017), Worden allochtonen zwaarder gestraft, of even zwaar maar anders?, Trema. Straftoemetingsbulletin 40(1): 17-23.
- Wingerden S.G.C. van, Verweij S., Wartna B.S.J. & Moerings L.M. (2017), Exodus: Naar een leven zonder criminaliteit? Recidiveonderzoek onder ex-gedetineerden die tussen 1999 en 2012 een periode in een Exodushuis verbleven. Leiden: Universiteit Leiden/Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum.
- Wingerden S.G.C. van, Verweij S., Wartna B.S.J. & Moerings M. (2017), Nazorg voor ex-gedetineerden door Exodus: maakt het verschil? Recidiveonderzoek onder ex-gedetineerden die bij Exodus verbleven in de periode 1999-2012, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 96(4): 307-317.
- Wingerden S.G.C. van (2017), From Nigeria with love? Over slachtoffers en daders van online datingfraude, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 96(5): 349-358.
- Wingerden S.G.C. van & Wermink H.T. (2016), Zwaarder gestraft? Verder onderzoek naar etnisch gerelateerde straftoemeting: verschillende soorten en maten van sancties. Research Memoranda - Raad voor de Rechtspraak nr. 11-2/2016. Den Haag: Raad voor de rechtspraak.
- Wingerden S.G.C. van (2016), Tissues voor de rechter, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 95(3): 3-5.
- Wingerden S.G.C. van, Wilsem J.A. van & Johnson B.D. (2016), Offender's personal circumstances and punishment: toward a more refined model for the explanation of sentencing disparities, Justice Quarterly 33(1): 100-133.
- Groot G. de & Wingerden S.G.C. van (2016), Een systematische literatuurreview naar de gevolgen van een slachtofferverklaring voor de straftoemeting, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 95(4): 6-20.
- Wingerden S.G.C. van (2016), Hoe vullen we de gevangeniscellen?, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 95(4): 3-5.
- Wermink H.T., Wingerden S.G.C. van, Wilsem J.A. van & Nieuwbeerta P. (2015), Etnisch gerelateerde verschillen in de straftoemeting. Research Memoranda - Raad voor de Rechtspraak nr. 10-1/2015. Den Haag: Raad voor de Rechtspraak-Sdu Uitgevers BV.
- Wingerden S.G.C. van & Wermink H.T. (2015), Een normatieve kijk op de rol van daderkenmerken bij straftoemetingsbeslissingen, Trema. Straftoemetingsbulletin 38(1): 6-16.
- Wermink H.T., Wingerden S.G.C. van, Wilsem J.A. van & Nieuwbeerta P. (2015), Worden allochtonen zwaarder gestraft? Onderzoek naar etnische verschillen in gevangenisstrafbeslissingen in Nederland, Panopticon 36(4): 321-335.
- Dubelaar M.J., Leusden R. van, Voorde J.M. ten & Wingerden S.G.C. van (2015), Alleen voor de vorm? Frequentie, organisatie en praktijk van pro-formazittingen. Meijers-reeks nr. 255. Den Haag: Boom Juridische uitgevers.
- Dubelaar M.J., Voorde J.M. ten, Wingerden S.G.C. van & Leusden R. van (2015), Afscheid van de pro-formazitting in strafzaken?, Nederlands Juristenblad 90(41): 2862-2869.
- Wingerden S.G.C. van (2015), Even centraal? Transities naar centralisatie of decentralisatie in de veiligheidszorg, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 94(3): 159-161.
- Wingerden S.G.C. van (2015), Ontmanteling van de rechtspraak?, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 94(5): 279-281.
- Wingerden S.G.C. van (2015), De focal concerns theorie: Ontoetsbare straftoemetingstheorie?, Panopticon 36(3): 296-302.
- Wingerden S.G.C. van (2014), Toeristenbelasting voor staatshotels, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 93(3): 193-195.
- Wingerden S.G.C. van (25 september 2014), Sentencing in the Netherlands. Taking risk-related offender characteristics into account (Dissertatie, Faculty of Law, Leiden University) Meijers-reeks nr. 234. Den Haag: Eleven International Publishing. Promotor(en) en copromotor(en): Moerings L.M., Wilsem J.A. van.
- Wingerden S.G.C. van, Wilsem J.A. van & Moerings M. (2014), Pre-sentence reports and punishment: A quasi-experiment assessing the effects of risk-based pre-sentence reports on sentencing, European Journal of Criminology 11(6): 723-744.
- Wingerden S.G.C. van & Wilsem J.A. van (2014), Straffen omvat meer dan gevangenisstraf. De effecten van daderkenmerken op de straftoemeting voor het gehele sanctiepakket, Tijdschrift voor Criminologie 56(1): 3-23.
- Wingerden S.G.C. van & Woude M.A.H. van der (2013), Substantiële dreiging, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 92(2): 59-61.
- Wingerden S.G.C. van, Moerings M. & Wilsem J.A. van (2013), 'Krijgt hij nog een kans, of rekenen we af?'. Rechters over de rol van het recidiverisico bij de straftoemeting, Nederlands Juristenblad 88(34): 2315-2320.
- Wingerden S.G.C. van & Schoep G.K. (2013), Gratie uit de gratie? Ontwikkelingen in gratiewetgeving, -verzoeken en -beslissingen (1990-2011), Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 92(2): 98-115.
- Wingerden S.G.C. van (2013), Over de acrobatische toeren van Teeven, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 92(6): 343-346.
- Wingerden S.G.C. van (2013), Goede voornemens?, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 92(1): 3-6.
- Wingerden S.G.C. van (2012), De rechter mag bij zijn straftoemetingsbeslissing geen rekening houden met de v.i.: hij moet!, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 91(4): 232-234.
- Wingerden S.G.C. van (2012), Gevolgen van de VOG: niet aan de bak, maar erin?, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 91(2): 71-72.
- Wingerden S.G.C. van (11 mei 2012), No evidence for actuarial justice in judicial decision-making in the Netherlands. Leiden Law Blog. [blog].
- Wingerden S.G.C. van (2012), Strafrecht in de uitverkoop, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 91(5): 325-326.
- Wingerden S.G.C. van (2011), De samenleving roept om zwaardere straffen. Is dat een oplossing?. In: Leun J.P. van der, Muller E.R, Schee N. van der, Schuyt P.M. & Woude M.A.H. (red.), De vogel vrij. Liber amicorum prof. dr. mr. Martin Moerings. Meijers-reeks nr. 190. Den Haag: Boom Lemma uitgevers. 311-321.
- Wingerden S.G.C. van, Moerings L.M. & Wilsem J.A. van (2011), Recidiverisico en straftoemeting. Research Memoranda - Raad voor de Rechtspraak nr. 2011/3. Den Haag: Sdu Uitgevers.
- Wingerden S.G.C. van (2011), Minimumstraffen en de dovemansoren van de wetgever, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 90(6): 322-333.
- Wingerden S.G.C. van & Nieuwbeerta P. (2010), Straftoemeting bij moordenaars. De invloed van dader-, slachtoffer- en delictkenmerken, Trema. Straftoemetingsbulletin 33(1): 11-21.
- Prang R., Wingerden S.G.C. van & Timmer R. (2010), Opvang en begeleiding van (ex-)gedetineerden: een hele klus, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 89(5): 290-302.
- Johnson B.D., Wingerden S.G.C. van & Nieuwbeerta P. (2010), Sentencing homicide offenders in the Netherlands: offender, victim, and situational influences in criminal punishment, Criminology 48(4): 981-1018.
- Wingerden S.G.C. van, Alberda D., Moerings L.M., Wartna B.S.J. & Wilsem J.A. van (2010), Recidive en Nazorg: Onderzoek onder Oud-Bewoners van Exodus, DOOR, Moria & Ontmoeting. Meijers-reeks nr. 181. Den Haag: Boom Juridische Uitgevers.
- Ecoma-Verstege D. & Wingerden S.G.C. van (2009), Ook de mondelinge motivering van de straftoemetingsbeslissing laat te wensen over, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 88(1): 36-46.
- Wingerden S.G.C. van (2008), Schadebemiddeling door politie en openbaar ministerie, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 87(3): 89-96.
- Wingerden S.G.C. van (2008), Gebrek aan eenheid bij de beslissingen van rechters op vorderingen van de benadeelde partij, Trema: Tijdschrift voor de rechterlijke macht 31(2): 62-68.
- Moerings L.M. & Wingerden S.G.C. van (2007), Risico-instrumenten en de rechter, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 86(6): 231-238.
- Wingerden S.G.C. van, Moerings L.M. & Wilsem J.A. van (2007), De praktijk van schadevergoeding voor slachtoffers van misdrijven. Meijers-reeks nr. 132. Den Haag: Boom Juridische Uitgevers.
- Wingerden S.G.C. van & Moerings L.M. (2007), Het succes van Exodus; evaluatieonderzoek naar resocialisatie en recidive van oud-bewoners, Proces: Tijdschrift voor Strafrechtspleging 86(1): 2-8.
- Moerings L.M., Wingerden S.G.C. van & Vijfhuize P.J. (2006), Exodus, op de goede weg? Eindrapportage van het evaluatieonderzoek naar Exodus. Den Haag: Boom Juridische uitgevers.
- Wingerden S.G.C. van & Nieuwbeerta P. (2006), De vervolging en berechting van moord en doodslag in Nederland, 1993-2004 nr. 2006-2. Leiden: NSCR.
- Nieuwbeerta P. & Wingerden S.G.C. van (2006), Geëiste en opgelegde sancties bij moord en doodslag, 1993-2004, Trema: Tijdschrift voor de rechterlijke macht 29(7): 280-285.
- Wingerden S.G.C. van & Nieuwbeerta P. (2006), Ontwikkelingen in de lengte van gevangenisstraffen voor moord en doodslag: een trend naar langere straffen, Trema: Tijdschrift voor de rechterlijke macht 29(8): 329-337.
- Redactielid