Esther van den Bos is universitair docent bij de afdeling Ontwikkelings- en Onderwijspsychologie van het Instituut Psychologie aan de Universiteit Leiden. Ze is geïnteresseerd in sociale angst en in lichtere vormen van angst waar veel adolescenten last van hebben, zoals spreekangst en faalangst.

Meer informatie over Esther van den Bos

Esther van den Bos is universitair docent bij de afdeling Ontwikkelings- en Onderwijspsychologie van het Instituut Psychologie aan de Universiteit Leiden. Ze is geïnteresseerd in sociale angst en in lichtere vormen van angst waar veel adolescenten last van hebben, zoals spreekangst en faalangst.

Onderzoek

In haar huidige onderzoek richt Esther zich voornamelijk op sociale angst; de angst om door anderen beoordeeld te worden in sociale situaties. Ze probeert te ontdekken of jongeren die veel last hebben van sociale angst een andere ontwikkeling laten zien dan hun leeftijdgenoten in hun sociale gedrag (b.v. oogcontact) en lichamelijke stressreacties. Kennis van zulke verschillen kan bijdragen aan een vroegtijdige signalering van ernstige problemen, zoals een sociale angststoornis. Daarnaast is Esther geïnteresseerd in interventies die sociaal angstige jongeren helpen om beter met sociale situaties om te gaan.

Esther maakt in haar onderzoek gebruik van fysiologische en neuroendocriene metingen en van eye-tracking, zowel in natuurlijke situaties als in virtuele omgevingen.

Zichtbare kenmerken van sociale angst
Vermijding van oogcontact is vaak geopperd als onderscheidend kenmerk van mensen met hoge niveaus van sociale angst. Wetenschappelijk onderzoek laat echter tegenstrijdige resultaten zien. Samen met Jiemiao Chen en prof. dr. Michiel Westenberg onderzoekt Esther van den Bos onder welke omstandigheden vermijding van oogcontact voorkomt bij mensen met hoge niveaus van sociale angst. In hun meest recente project onderzoeken zij met een subsidie van NWO het kijkgedrag van kinderen en adolescenten tijdens een gesprek. Uit dit onderzoek moet blijken in welke ontwikkelingsfase(n) meer sociaal angstige deelnemers vermijding van oogcontact laten zien.

Als postdoctoraal onderzoeker was Esther betrokken bij de Social Anxiety and Normal Development - studie. Ze onderzocht hoe fysiologische en neuroendocriene stressreacties tijdens het geven van een spreekbeurt zich normaal ontwikkelen in de adolescentie en welke relatie er is met sociale angst. Haar onderzoek toonde aan dat de ontwikkeling van stressreacties samenhangt met de lichamelijke en sociaal-cognitieve ontwikkeling in de adolescentie. Sociale angst speelt hierbij ook een rol: de cortisolreactie van deelnemers met hoge niveaus van sociale angst was bijvoorbeeld verhoogd aan het begin van de puberteit, maar juist verlaagd aan het eind van de puberteit.

Interventies
Esther van den Bos is copromotor van Sara Jakobsson Mansson (samen met dr. Anne Miers en prof. dr. Michiel Westenberg). Sara’s promotieonderzoek richt zich op de effectiviteit van een groepsbehandeling voor adolescenten met sociale angstklachten, waarbij extra ondersteuning geboden wordt door middel van een app. Esther is met name geïnteresseerd in mogelijke effecten van de behandeling op het gedrag van de deelnemers, waaronder hun kijkgedrag.

Esther is ook copromotor van Evania Fasya (samen met prof. dr. Mariska Kret en prof. dr. Dirk Heylen). Een belangrijk doel van Evania’s promotieonderzoek is het ontwikkelen van een interactief trainingsprogramma voor jongvolwassenen met spreekangst, waarbij zij in een virtuele omgeving de confrontatie met hun angst kunnen aangaan. De virtuele situatie moet daarbij aangepast worden aan de stressreacties van de deelnemer.

Daarnaast verkent Esther met een subsidie van LUF - S.K.A.I. de mogelijkheden om sociaal angstige adolescenten en jongvolwassenen te laten oefenen met het maken van oogcontact tijdens gesprekken met virtuele gesprekspartners.

Onderwijs

• Algemene coördinatie van de masterspecialisatie School Psychology
• Cursuscoördinatie School-based Prevention and Intervention
• Mentoraat
• Begeleiding Master scripties
• Begeleiding Bachelor Project
• Begeleiding interne praktische stage
• Begeleiding onderzoeksstages

Kort CV

Esther promoveerde in 2007 bij de afdeling Cognitieve Psychologie, onder begeleiding van dr. Fenna Poletiek en prof. dr. Bernhard Hommel. Haar proefschrift ging over impliciet leren van kunstmatige grammatica’s . In 2007-2008 ontving Esther een Niels Stensen Fellowship om onderzoek te doen naar statistisch leren van structuren die voorkomen in natuurlijke taal in het Cognitive Neuroscience Lab aan Cornell University. Daarna werkte ze als docent aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.

In 2011 keerde Esther terug naar Leiden als postdoctoraal onderzoeker bij de afdeling Ontwikkelings- en Onderwijspsychologie, waar haar interesse gewekt werd voor het samenspel tussen gedachten, gedrag en lichamelijke stressreacties bij angst. Sinds 2016 is ze werkzaam als universitair docent.

Subsidies

• 2022 NWO Open Competitie SGW, “How does social anxiety influence eye-contact in childhood and adolescence?” (245k, co-investigator)
• 2019 Leids Universiteits Fonds, "Kijk eens aan!" (€12.5K)
• 2018 Profileringsgebied Brain Function and Dysfunction over the Lifespan (UL): opstartsubsidie ‘virtual reality’ project i.s.m. Mariska Kret (€43,6K)
• 2008 Cornell Cognitive Science Program, reissubsidie ($794)
• 2007 Niels Stensen Stichting (€30K)

Begeleiding promovendi

• Jiemiao Chen Will You Look at Me? Social Anxiety, Naturalistic Social Situations and Wearable Eye-trackers, 2023
• Sara Jakobsson Mansson (2017 - heden)
• Evania Fasya (2020 - heden)

Publicaties