Ellen de Bruijn is hoogleraar Neurocognitieve Klinische Psychologie bij de sectie Klinische Psychologie van het Instituut Psychologie. Ze onderzoekt de cognitieve en neurale mechanismen van actie-controle processen die nodig zijn voor een succesvolle interactie met onze omgeving en andere mensen.

Meer informatie over Ellen de Bruijn

Ellen de Bruijn is hoogleraar Neurocognitieve Klinische Psychologie bij de sectie Klinische Psychologie van het Instituut Psychologie. Ze onderzoekt de cognitieve en neurale mechanismen van actie-controle processen die nodig zijn voor een succesvolle interactie met onze omgeving en andere mensen.

Onderzoek naar neurale mechanismen bij psychiatrische stoornissen

Om op een veilige, efficiënte en sociaal adequate manier te presteren, moeten mensen hun eigen en andermans gedrag voortdurend controleren op fouten en mogelijke afwijkingen van het doel en hun gedrag daarop aanpassen. Onderzoek heeft de cognitieve en neurale mechanismen in kaart gebracht die betrokken zijn bij het monitoren van prestaties in niet-sociale contexten, maar sociale prestatiemonitoring heeft pas recent aandacht gekregen. De relevantie van dit centrale proces van prestatiemonitoring wordt duidelijk wanneer verstoringen optreden, zoals bij verschillende psychiatrische stoornissen.

In haar onderzoekslijn naar sociaal cognitieve neuropsychiatrie onderzoekt De Bruijn verstoorde sociale prestatie-monitoring-processen bij gezonde individuen die bijvoorbeeld hoog scoren op relevante symptomen, maar ook bij patiënten die lijden aan verschillende psychiatrische stoornissen. Om een volledig beeld te krijgen van de verschillende processen maakt ze gebruik van verschillende benaderingen en methoden, zoals gedragsexperimenten, EEG- en fMRI-technieken, computationele modellering en psychofarmacologische manipulaties (bijvoorbeeld dopamine, oxytocine en estradiol).

Naast het onderzoek van prestatie-monitoring-processen, onderzoekt ze ook andere relevante processen die sociale actiecontrole mogelijk maken, bv. sociale besluitvorming, presteren in onzekere sociale omgevingen, en leren van en over anderen.

Ten slotte onderzoekt ze mogelijke verstoringen van deze processen bij verschillende psychiatrische stoornissen met sociale disfuncties, zoals obsessieve-compulsieve stoornis, angst, depressie en psychopathie.

Onderzoeksproject: hormonale schommelingen tijdens de vrouwelijke levensloop

In 2023 ontving De Bruijn een ERC Consolidator Grant om EEG-onderzoek te doen naar de verschillende stadia waarin meisjes en vrouwen sterke hormonale schommelingen ervaren. De Bruijn en haar collega's zullen gedurende een langere periode een jonge leeftijdsgroep (meisjes tussen 8 en 15 jaar) en twee oudere leeftijdsgroepen (vrouwen tussen 25 en 60 jaar) bestuderen met behulp van experimentele taken en farmacologische manipulaties, om de effecten van hormonen zoals oestradiol, dopamine en oxytocine op hersenen en gedrag te begrijpen.

Met deze studie willen ze de factoren beter begrijpen die bijdragen aan de gezondheid en het welzijn van vrouwen van alle leeftijden, en meisjes en vrouwen beter informeren over de menstruatiecyclus en de menopauze.

Kort CV

De Bruijn promoveerde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en werkte daarna als postdoc aan het Max Planck Institute for Human Cognitive Brain Sciences in Leipzig, Duitsland, met financiering van de Niels Stensen Foundation.

Met de NWO VENI-beurs (2008-2012) bestudeerde ze sociale aanpassingen van adaptief gedrag in gezonde vrijwilligers en psychiatrische patiënten, met behulp van verschillende benaderingen en methoden. Ze ontving een NWO VIDI-subsidie (2013-2019) om haar onderzoek voort te zetten en uit te breiden. Sinds 2018 is ze als hoogleraar verbonden aan het Instituut Psychologie.

In de media

• Online: Mare Online (2022, februari). Gevangen door dwang: hoe OCD-patiënten voortdurend vals alarm krijgen
• Krant: Algemeen Dagblad (2020, april). Artikel over de rol van oxytocine tijdens gedwongen sociaal isolement.
• Radio: Radio2 (2020, april). Interview over voordelen van het horen van de eigen stem boven sms op de hormoonafgifte.
• TV: EditieNL, RTL4 (2020, april). Interview over knuffelen in stressvolle tijden en sociaal isolement.
• Tijdschrift: Elsevier Weekblad (2020, april). Interview over effecten van gebrek aan lichamelijk contact op geestelijke gezondheid.
• Krant: NRC (2019, augustus). Artikel over workshops die knuffelgedrag stimuleren, over mijn onderzoek naar de effecten van oxytocine op sociaal gedrag.
• DA Magazine (2019, mei). Interview over onderzoek naar oxytocine en de relevantie van aanraking op welzijn.
• Plus Magazine (2017, december). Interview over de relevantie van oxytocine en fysiek contact op welzijn bij ouderen.
• BNR Radio (2016, mei). Nederlands radio-interview over onderzoek naar oxytocine en hoe dit al dan niet gunstig is voor werkomgevingen en teamwerk.

Publicaties