Wat zou er gebeuren als we onderwijsonderzoek serieus zouden nemen?
Het is april 2023 en we zijn onderweg met de kernvisie! In deze tweede kernvisieblog ga ik als projectleider van de kernvisie in op wat ik hoop dat de kernvisie de faculteit kan brengen, op de kortere én de lange termijn.
‘What would happen to education if we take education evidence seriously? 1; dat was de prikkelende titel van een publicatie van Cees van der Vleuten & Erik Driessen die in 2014 uitkwam. Als het gaat over de mate waarin we ons in het hoger onderwijs laten informeren door het onderzoek naar onderwijs mag er van van der Vleuten & E. W. Driessen wel een tandje bij. In de afgelopen 30 jaar is er namelijk met de komst van de grote aantallen studenten een enorme onderzoekstak tot bloei gekomen die zich bezighoudt met de vraag hoe we het talent van studenten in het hoger onderwijs steeds beter tot ontwikkeling kunnen laten komen. Die berg kennis groeit, maar hoe de vertaling naar de praktijk eruitziet, is nog niet altijd zo evident en lukt ook niet altijd even goed. De kernvisie zoals deze in november 2022 is vastgesteld geeft een begin van een antwoord op de vraag hoe het juridisch onderwijs in Leiden eruit zou kunnen zien als we het onderwijskundig onderzoek serieus zouden nemen.
‘Hoe succesvol een student zal zijn, hangt niet alleen van de student af’
Wat bijdraagt aan studentsucces
De eerste conclusie die je uit de literatuur kunt trekken, is dat hoe succesvol een student is niet alleen afhangt van de student zelf en/of zijn of haar initiële motivatie. Voor een belangrijk deel stoelt succes op de onderwijsomgeving en leercultuur binnen een opleiding. Op de vraag hoe we die leeromgeving het beste vorm kunnen geven komen steeds duidelijkere antwoorden. Schneider en Preckle hebben het in een impactvolle meta-studie in 2017 nog eens op een rijtje gezet 2. Er zijn verschillende variabelen die steevast een positief effect op het leergedrag van studenten hebben, zij benoemen onder meer: de mate van interactie in het onderwijs, actieve participatie, het communiceren van duidelijke doelen en verwachtingen, de stof in een betekenisvolle context plaatsen (door deze bijvoorbeeld verbinden aan voorkennis of persoonlijke ervaringen), een duidelijke samenhang in het curriculum creëren en studenten uitdagen en aanzetten tot kritisch denken. Ook weten we steeds meer over wat voor soort werkvormen effectief zijn. Studenten stimuleren om hun eigen kennis te expliciteren en om andere perspectieven in te nemen behoren bijvoorbeeld tot de sterkste manieren om studenten te motiveren zich in de stof te verdiepen.
Rachna in ’t Veld is projectleider van de implementatie van de kernvisie. Samen met voorzitter van de Taskforce, prof. dr. Bastiaan Rijpkema, geeft zij leiding aan het proces van de vernieuwing. Zij is een van de oprichters van Reflect Academy www.reflectacademy.nl en is gespecialiseerd in onderwijskundige veranderprocessen en - leiderschapsontwikkeling in het hoger onderwijs.
De lerende organisatie
Het allerbelangrijkste dat in de literatuur steeds weer benadrukt wordt is dat de grootste effecten te verwachten zijn van zulke innovaties als docenten samen nadenken over de kwaliteit van het onderwijs en zij zich daarbij steeds laten informeren door onderwijskundige literatuur. Over lerende organisaties in brede zin, en meer specifiek (hoger) onderwijsinstellingen als lerende organisaties is al veel geschreven. Een succesvolle, zichzelf blijvend vernieuwende opleiding vraagt om een onderwijscultuur waarin niet alleen studenten een lerende houding hebben, maar ook docenten, ondersteuners en bestuurders. Kortom: iedereen die onderdeel is van de (leer)cultuur. In de woorden van Hattie: ‘(…) purposeful, supportive collaboration extends teacher practice to heights impossible to scale alone' .3
‘Een juridische opleiding op het hoogste niveau moet zich blijvend willen verbeteren’
Samenwerken aan studentsucces
Een lerende (onderwijs) cultuur vraagt bijvoorbeeld van docenten om de gewoonte te creëren om van tijd tot tijd eens samen een onderwijskundig of pedagogisch artikel te lezen en dat te bespreken. Of om bijvoorbeeld eens per jaar met collega’s en studenten een vak na te bespreken in aanwezigheid van een onderwijsadviseur van het LTC (Learning and Teaching Community). Of om het organiseren van intervisiebijeenkomsten waarin docenten een paar keer per jaar een dilemma uit de praktijk met elkaar bespreken. In dit geval geldt: er zijn vele wegen die naar Rome leiden en uiteindelijk telt de optelsom van een heleboel kleinere initiatieven. Bij elkaar dragen deze initiatieven bij aan de collectieve kennis, en de collectieve visie, die er binnen de faculteit wordt opgebouwd over wat het vraagt om op het hoogste niveau een juridische opleiding blijvend te verbeteren.
Noteer 25 mei in je agenda!
Wat ik hoop is dat de implementatie van de kernvisie er niet alleen voor zorgt dat we de doelen van de kernvisie behalen, maar ook dat er een bijdrage wordt geleverd aan het creëren van een onderwijscultuur die daadwerkelijk BRUIST! Het is een oproep om de implementatie van de kernvisie te zien als een proces waarbinnen geleerd mag en móet worden.
Om dit vanuit de taskforce te stimuleren blijven we gedurende de implementatie van de kernvisie steeds de deuren openzetten aan iedereen die geïnteresseerd is om de aansluiting te vinden en de verdieping te zoeken. Houd de agenda in de gaten voor alle events en noteer vast 25 mei in de agenda om 16.00 - 18.00 uur; dan willen we met zoveel mogelijk mensen uit de faculteit in gesprek gaan over uiteenlopende inhoudelijke thema’s rondom de kernvisie. Houd de facultaire nieuwsbrief in de gaten voor de vooraankondiging en de thema’s die op de agenda staan.
Hopelijk tot spoedig!
Rachna in ’t Veld
Projectleider implementatie kernvisie
1) Van der Vleuten, C.& Driessen, E.W. What would happen to education if we take education evidence seriously?https://www.researchgate.net/publication/264636244_What_would_happen_to_education_if_we_take_education_evidence_seriously
2) Schneider, M., & Preckel, F. (2017). Variables associated with achievement in higher education: A systematic review of meta-analyses. Psychological Bulletin, 143(6), 565–600. https://doi.org/10.1037/bul0000098
3)Hattie, J. 2015, ‘The applicability of visible learning to higher education’, Scholarship of Teaching and Learning in Psychology, vol. 1, no. 1, pp. 79-91.