Radicalisering en psychologische problemen soms hand in hand
Jelle van Buuren, universitair docent aan het Institute of Security and Global Affairs, bespreekt in een interview met NEMO Kennislink de link tussen radicalisering en psychiatrische problematiek.
Het kan lastig zijn om eenlingen die een aanslag plegen door verschillende motieven te benoemen als een ‘echte’ terrorist of juist een psychiatrisch patiënt. ‘We moeten ervoor oppassen iemand te snel in een hokje te willen stoppen, ofwel in die van verwarde persoon, ofwel in die van terrorist of in die van gewone geweldpleger. Je kunt anders bepaalde zaken missen.’. Extremistische ideeën en bewegingen kunnen houvast bieden aan mensen die niet lekker in hun vel zitten. Dit is vooral het geval als de bijhorende ideeën worden neergezet op een manier dat jij er een sterkere identiteit door krijgt en een goede status.
Maar ligt de oplossing voor gewelddaden bij eenlingen dan bij een betere psychiatrische zorg? ‘Het kan een aanknopingspunt zijn, maar is zeker niet zaligmakend. Niet elke psychose leidt tot geweld, net als dat geldt voor veel andere psychische problemen. Betere psychiatrische zorg is dus geen wondermiddel tegen terroristische aanslagen.’. Investeren in een goede geestelijke gezondheidszorg kan wel leiden tot geweldvermindering. Al spelen meerdere zaken een rol dan alleen de zorg, zijn de huidige bezuinigingen op de GGZ en jeugdzorg wel een risicofactor.
Internet
Het grote bereik van het internet tegenwoordig kan ook neigingen aanwakkeren tot geweld. ‘Daarbij was het voor de komst van internet zo dat je pas lid was van een extreme organisatie als je die eerst bezocht had of je in elk geval wat vertegenwoordigers ervan persoonlijk had ontmoet. De online wereld is veel laagdrempeliger. Met wat muisklikken kun je je al onderdeel voelen van een bepaalde organisatie of beweging. En het gevoel deel uit te maken van een groter geheel is vaak een belangrijke drive voor terroristen, ook zij die ogenschijnlijk alles op eigen houtje doen.’.
Dit is ook een van de redenen dat Van Buuren de term 'lone wolves' liever niet gebruikt wanneer het gaat over eenlingen die aanslagen plegen. Iedereen maakt namelijk deel uit van de maatschappij, door het internet bevindt niemand zich helemaal in een sociaal vacuüm. Als je terrorisme effectief wilt bestrijden en toekomstige vormen van terrorisme wilt anticiperen, moet je in de gaten hebben hoe de samenleving in elkaar steekt.
Lees het volledige interview op Nemo Kennislink
Jelle van Buuren is universitair docent aan de Universiteit Leiden - Institute of Security and Global Affairs. Zijn onderzoeksinteresses liggen onder andere in de Europese politiesamenwerking, samenwerking van inlichtingen en grensbeheer. In zijn huidige onderzoek gaat hij in op de vraag welke rol complotdenken speelt in processen van delegitimisering.