Moslims en medische ethiek
Door nieuwe technologische ontwikkelingen in de vorige eeuw zijn nieuwe medisch ethische vraagstukken ontstaan. Hoe gaan moslim theologen om met dergelijke kwesties binnen de kaders van de islamitische ethiek? Deze cursus vormt een inleiding tot de bronnen en principes van de Islamitische ethiek.

Het begin van het menselijk leven
Wanneer begint het menselijk leven? Hierover zijn verschillende opvattingen, maar over één ding zijn de moslimjuristen het ééns: 120 dagen na de conceptie spreken zij van een volwaardig mens. Hoe zit het dan met stamcelonderzoek, het gebruik van anticonceptie, ongewenste zwangerschappen en congenitale afwijkingen? Al deze onderwerpen komen in deze cursus aan bod.

Medisch geassisteerde voortplantingstechnieken
Kunstmatige inseminatie, in vitro fertilisatie, ei- en zaadceldonatie en draagmoederschap zijn mogelijke behandelingen voor onvruchtbaarheid. Sommige van deze behandelingen kunnen leiden tot een discrepantie tussen biologische afstamming en sociaal verwantschap. Daarmee kunnen ze een uitdaging vormen voor de traditionele lijnen van afstamming. Deze cursus gaat in op de bezwaren en de ethische dilemma’s die sommige voortplantingstechnieken met zich mee kunnen brengen vanuit een islamitisch perspectief.

Moderne genetica: Genetische modificatie, klonen en stamcelonderzoek
Kunnen mensen ook scheppen? Dat is een eigenschap die volgens moslim theologen alleen God toebehoort. Hoe verhoudt de moderne genetica zich tot het religieuze verbod op “veranderen wat God heeft geschapen”? En heeft de moderne genetica ook gevolgen die vanuit een islamitisch perspectief juist als positief gezien worden? Al deze aspecten komen tijdens deze cursus aan bod.

Orgaandonatie
Wat is belangrijker, de integriteit van het lichaam of het redden van een mensenleven? Vanaf de jaren ’50 is er een levendig debat gehouden onder moslimjuristen over de toelaatbaarheid van orgaandonatie. Argumenten voor en tegen zullen tijdens deze cursus besproken worden en deze zullen in een bredere maatschappelijke context geplaatst worden.

Het einde van het leven
Rondom het levenseinde kunnen zich verschillende ethische vragen voordoen. Doorbehandelen of niet? Kan er in het geval van ondraagbare pijn gesedeerd worden? En wat als je zoveel pijnmedicatie krijgt, dat dit een levensbekortend effect heeft? Mogen mensen die ernstig lijden, kiezen voor een waardig levenseinde? Deze cursus biedt achtergrondinformatie ten aanzien van kwesties rondom het levenseinde en de rituelen en gebruiken van moslims gedurende het leven, ziekte en sterven. 

Islam, rede en wetenschap
Is de islam een traditionele religie die weinig ruimte biedt voor rationele inspanning en verbetering? Vanaf de 19^e eeuw is deze eeuwenoude vraag opnieuw een belangrijke rol gaan spelen in het leven van vele moslims. Moslims en niet-moslims voeren sindsdien een hevig debat over de al dan niet verenigbaarheid van de islam met wetenschap en filosofie. Tijdens deze lessenreeks zal ingegaan worden op de verschillende visies van moderne moslimdenkers en -theologen over dit onderwerp. Onderwerpen die aan de orde zullen komen zijn onder meer de intrede van moderne natuurwetenschappen in de islamitische wereld, de evolutie theorie en islam en ethiek.

Inleiding islamitische theologie  
Om de theologische opvattingen van soennieten en sjiieten, maar ook van radicale politieke groeperingen als de Taliban en ISIS te begrijpen, moeten we terug naar de ontstaans-geschiedenis van speculatieve theologie. De benadering van bronnen, gebruik van symbolen en discussies tussen theologische scholen is bepalend geweest voor de definiëring van de theologie per school. In deze cursus zullen we ingaan op belangrijke thema’s zoals het Godsbeeld, Gods relatie met de materiele wereld, determinatie en vrijheid, en theodicee. Deze lessenreeks is bedoeld als introductie. Het is toegankelijk voor alle mensen die daar interesse in hebben.

Islam en evolutietheorie
Ontkent de islam de evolutietheorie? Deze vraag heeft in 2004 geleid tot een nationaal debat in Nederland. In deze leergang zullen wij aandacht besteden aan de theologische, filosofische en politieke dimensie van het debat over islam en evolutietheorie. Argumenten voor en tegen de evolutietheorie zullen uitvoerig worden behandeld en in een breder context worden geplaats.

Het kalifaat: een politiek-historisch overzicht
Negentig jaar na de formele afschaffing van het kalifaat werd opnieuw een kalifaat gevestigd in noord Irak. In deze cursus gaan we in op de oorsprong en de geschiedenis van het kalifaat, en zullen we bespreken hoe die zich verhoudt tot het kalifaat van IS. Maar IS noemt zich ook ‘islamitische staat’, en dat begrip – dat pas bestaat sinds de 1950er jaren – heeft een heel andere invulling gekregen. Of niet? In deze cursus zullen we bespreken hoe IS een onderdeel is van het bredere denken over ‘islamitische’ staatsvormen in een moderne wereld.

Politieke islam
In deze cursus wordt het fenomeen ‘politieke islam’ onder de loep genomen worden. Wat betekent het? Is het iets nieuws? En moeten we er bang voor zijn, zoals veel politici ons willen doen geloven? In deze cursus zal er eerst zo’n zestig jaar  terug gegaan worden in de geschiedenis om te begrijpen waar de politieke islam vandaan komt. Door het volgen van  de ontwikkelingen sinds die tijd krijgt men inzicht in waar we nu staan, en wat er om ons heen gebeurt in naam van politiek islam. Vervolgens wordt getracht antwoorden te formuleren op wat de toekomst zal brengen.

Wat is islamitisch recht/shari‘a?
Deze module heeft betrekking op de definitie van shari‘a: wat is shari‘a? Zowel moslims als niet-moslims geven sterk uiteenlopende betekenissen aan deze term. Getracht wordt  inzicht te verschaffen in deze verscheidenheid aan opvattingen over het leven “overeenkomstig Gods wil” zoals moslims die in de loop van bijna 1400 jaar in verspreide delen van de wereld hebben ontwikkeld. De focus in deze module ligt voornamelijk op de bronnen van het islamitisch recht, de opkomst van de klassieke rechtsscholen, fiqh (jurisprudentie) en de verschillende juridische actoren.

Hervorming en modernisering islamitisch recht (hedendaags toegepaste islamitisch recht)
Deze cursus richt zich op de hedendaagse discussies over het islamitisch recht en de dagelijkse (rechts)praktijk in moslimlanden. Naast de nadruk op de actualiteit van het onderwerp komen de ontwikkelingen op enkele belangrijke rechtsgebieden van het islamitisch recht aan de orde, zoals familie- en erfrecht en strafrecht. Ook de verhouding tussen universele rechten van de mens en Nederlandse rechtsbeginselen worden hierbij ter sprake gebracht.

Islamitisch recht in het Westen
Tijdens deze cursus wordt er aandacht besteed aan de discussies die moslims tegenwoordig in het openbaar voeren over shari‘a, in het bijzonder buiten de islamitische wereld. Met name de directe en indirecte toepassing van islamitisch recht in Europa waar moslims als minderheid deel uit maken van westerse samenlevingen komt aan bod. Vragen als:  ‘hoe beïnvloed deze bijzondere situatie de toepassing van shari‘a in Europa?’ en ‘wat zijn typisch problemen waar moslims tegenaan lopen’, komen hier aan bod.

Introduction to Islamic Ethics: Major Themes
This course deals with various topics within Islamic tradition pertaining to the realm of ethics. During the course participants will attain knowledge on issues related to morality and ethical questions in Islamic law, get acquainted with philosophical and theological topics therein, women’s issues, and bioethical studies. The main objectives of the course are to familiarize participants with the topical issues on ethics and morality in Islamic tradition of the past and the present, and to critically assess dominant approaches and theories within the field.

The intellectual makeup of economics in Islamic tradition
Islamic scholars have made seminal contributions to the field of economics, yet this was often left out from the history books. In this course we will be looking into how the economic debate fits into the wider context of Islamic intellectual history and what have been the contributions of medieval Muslim scholars. Likewise, contemporary Islamic economics is in many regards the continuation of the provisions and contributions made in the field of jurisprudence, ethics, and finance. The course thus looks into the historical and contemporary trends of Islamic economics, and explores those correlations and the specifics of Islamic economic philosophy.

SPOC Master Sharia in the West
This Small Private Online Course (SPOC) is the first of its kind in the Netherlands and focuses on the notion and practice of Sharia in the West, which is entirely new and in continuous development. The topic is a complex interaction between, on the one hand, aspirations of Western Muslims to apply the rules of Islam (sharia) to their everyday lives and, on the other hand, the extent to which Western legal, political, societal and cultural systems allow for such applications.

This course combines instruction and research: it will provide the students with background information and academic tools needed to conduct their own independent research on sharia in the west, which will be completed during this course.