Cursus Ondermijning: uitdagingen in beeld
Ondermijning van de democratische rechtsorde
Ondermijning wordt in de brede zin gebruikt om gedragingen en handelingen die de democratische rechtsorde (dreigen te) aan te tasten, te omschrijven.
In Nederland ging het de afgelopen jaren voornamelijk over criminaliteit en activiteiten die daarmee samenhangen waardoor de rechtsorde wordt aangetast, en de toegenomen verharding ervan. Daarnaast wordt ondermijning binnen de Nederlandse context gebruikt om onwettelijke en onwenselijke anti-democratische gedragingen te omschrijven die maatschappelijke stabiliteit in de samenleving kunnen dwarsbomen. Recent is er ook veel aandacht voor concepten zoals ‘hybride dreiging’ - en ‘hybride conflict/ oorlogsvoering’, die Rijksbreed worden gebruikt. Het gaat hier om een mix van civiele en militaire instrumenten die wordt ingezet om de Nederlandse democratische rechtsorde te verstoren en/of saboteren.
In de cursus Ondermijning: uitdagingen in beeld wordt breed ingegaan op verschillende verschijningsvormen van ondermijning van de rechtsorde in liberale democratieën in het afgelopen decennium, en de antidemocratische en anti-integratieve uitwerking hiervan. Gedurende de cursus gaan deelnemers aan de hand van cases aan de slag met vragen en uitdagingen omtrent het herkennen en duiden van tactieken en instrumenten van ondermijning, de (mogelijke) strategieën en ideeën hierachter en gaan zij met experts en elkaar in gesprek over mogelijke interventies en handelingsperspectieven.
’De mix tussen praktijk en wetenschap biedt uniek inzicht in de aanpak van ondermijning' - cursist
De cursus is opgebouwd uit twee modules en beslaat in totaal vier cursusdagen. Het eerste deel verkent de verschillende uitingsvormen van (ideologische) ondermijning en antidemocratische, anti-integratieve gedragingen en activiteiten en gaat in op welke verschillende tactieken en instrumenten die een ondermijnend karakter hebben, bewust worden ingezet, en door welke actoren. Voorbeelden van subculturen/ parallelle samenlevingen passeren de revue. Deelnemers gaan in op vragen zoals: Welke gedragingen en activiteiten zijn problematisch, en waarom? Welke ideeën en actoren zitten hier potentieel achter? Wat zijn de dilemma’s en uitdagingen in deze thematiek? Wanneer kunnen ongewenste, maar niet strafrechtelijke gedragingen een bedreiging vormen voor onze (democratische) instellingen?
Daarnaast is er aandacht voor hybride methodes en technieken die een gevaar vormen voor de nationale veiligheid. Hoe manifesteren deze dreigingen zich in Nederland? Op welke wijze ondermijnt een gecombineerde inzet van middelen en actoren onze democratische rechtsorde? Wat kunnen we ertegen doen?
’In het tweede deel van de cursus gaan deelnemers actief aan de slag met cases op het gebied van georganiseerde criminaliteit en ondermijnende effecten die daarmee samenhangen. Zij bediscussiëren kansen en uitdagingen binnen de aanpak van ondermijnende criminaliteit en kijken daarbij naar vooroplopende initiatieven in Nederland. Deelnemers onderzoeken de verwevenheid van boven- en onderwereld. Samen met wetenschappers en praktijkexperts wisselen zij best practices uit op het gebied van preventieve en repressieve maatregelen in de lokale aanpak. Deelnemers staan uitgebreid stil bij mogelijkheden en obstakels in de geïntegreerde benadering van ondermijning. Ook is er aandacht voor het grensoverschrijdende karakter van criminaliteit en de internationale dimensie van ondermijning.
In beide modules duiden en verdiepen experts uit de wetenschap en beleidswereld de context van de behandelde verschijningsvormen en denken mee over de potentiele handelingsperspectieven.
De cursus richt zich op de volgende doelgroep:
- Je houdt je in het dagelijkse werk direct of indirect bezig met vraagstukken op het gebied van ondermijning, antidemocratische gedragingen, maatschappelijke cohesie, polarisatie, cyber security, strategische communicatie, radicalisering en/of extremisme;
- Je werkt als beleidsmedewerker, adviseur of analist bij de rijksoverheid of decentrale overheid (zoals Ministeries, NCTV, AIVD, Defensie, of gemeenten), het OM, rechterlijke macht, of landelijke of regionale eenheden van de nationale politie;
- Je wil meer weten over het vraagstuk ondermijning.
- Je functioneert op HBO of WO niveau en beschikt over relevante werkervaring.
Na deze cursus:
• Heb je meer kennis, inzicht en bewustzijn over de verschillende verschijningsvormen van ondermijning, en hun onderlinge samenhang;
• Kun je verschillende mogelijke strategieën, tactieken, instrumenten herkennen en onderscheiden
• Kun je dit plaatsen in Europees en internationaal (politiek en beleids-) perspectief;
• Kun je de verschillende rollen en belangen van organisaties die werken op het thema ondermijning onderscheiden;
• Heb je nagedacht over manieren om samenwerking tussen verschillende organisaties waar mogelijk verder te verbeteren, en gereflecteerd op uw eigen rol hierin;
• Heb je de mogelijkheden van verschillende handelingsperspectieven verkend;
• Heb je een breder en uitgebreider netwerk.
Data voorjaar 2025
- maandag 14 april
- dinsdag 15 april
- maandag 12 mei
- dinsdag 13 mei
Kosten: € 2.596,-
Na het volgen van deze cursus word je uitgenodigd voor netwerkbijeenkomsten die het CPL organiseert voor alumni en blijf je aan de hand van casusbesprekingen op de hoogte van actuele ontwikkelingen binnen het werkveld van veiligheid.