Voorbij de inhoud

Materialiteit van tekst en beeld

In 2018, het Europees jaar van het cultureel erfgoed, richt Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) zich met het themaprogramma ‘Voorbij de inhoud’ op de materialiteit van tekst en beeld. Er wordt aandacht besteed aan de vormen waarin historische teksten en beelden zijn overgeleverd maar ook aan de digitale technieken die recentelijk zijn ontwikkeld om ze beter te kunnen bestuderen. Via blog-posts, publicaties en andere geplande activiteiten worden studenten, onderzoekers en ook een breder publiek hierbij betrokken.

Fysieke kenmerken
De fysieke kenmerken van historische teksten en beelden spelen een grote rol in wetenschappelijk onderzoek en onderwijs. Bovendien bepalen ze in hoge mate de kostbaarheid en zeldzaamheid van deze stukken, hun kwetsbaarheid en hun charme. Voor de bijzondere collecties van de UBL is materialiteit van tekst en beeld dan ook een belangrijk onderwerp.

Collecties
Al vele jaren beheert Universitaire Bibliotheken Leiden bijzondere collecties van nationaal en internationaal belang. In deze jaren zijn twee dingen duidelijk geworden. Allereerst, dat de waarde van bijzondere collecties verder reikt dan de tekstuele en visuele inhoud. En tevens: dat het gebruik van bijzondere collecties – zowel in academisch onderwijs en onderzoek als voor maatschappelijke en educatieve doeleinden – hun waarde doet vermeerderen, en daarmee helpt om dit erfgoed door te geven aan het nageslacht.

Beschikbaarstelling
Het behoud van cultureel erfgoed voor de toekomst krijgt daarom veel zorg, net als de beschikbaarstelling ervan aan studenten, onderzoekers en een meer algemeen publiek. Dat laatste gebeurt meer en meer door het aanbieden van digitale versies. Maar in hoeverre kan een reproductie het origineel vervangen?