Taalkunde in de klas

Verschilt het taalgebruik van mannen met dat van vrouwen? Hoe leren kinderen hun moedertaal aan? Waarom verschilt de klinker in het woord schip van die in schepen? Hoe komt het dat een Spanjaard een Portugees makkelijker kan verstaan dan een inwoner van Spaans Baskenland? Zou je het Nederlands ook kunnen schrijven met het Arabische schrift? Dit zijn stuk voor stuk vragen die raakvlakken hebben met het vakgebied taalkunde.

Bent u docent Nederlands, Klassieke talen of Moderne talen? En lijkt het u leuk om uw leerlingen een nieuw perspectief te bieden op uw taal door hen een kijkje te geven in de wereld van de taalkunde? Op deze pagina bieden wij u wat handvatten zodat u onderwerpen uit de taalkunde kunt verwerken in uw reguliere lesprogramma.

Links naar relevante bronnen voor taalkunde in de les

• Taalkundepuzzels met een docentenhandleiding: vier opgaven van de Taalkundeolympiade voor gebruik in de les.

• De voorrondeopgaven van de Taalkundeolympiade worden gemaakt door Milan Lopuhaä-Zwakenberg. In dit boekje zijn alle opgaven van 2014-2021 gebundeld.
   
• Onze Taal
  U kunt zich abonneren op het tijdschrift Onze Taal, een maandelijks blad over de Nederlandse taal. En bekijk ook eens de Schatkamer van Onze Taal: een schat aan informatie over taal. Van strips en podcasts tot quizzen en informatie voor het profielwerkstuk.
   
• Taalcanon & Taalmuseum
  Op deze websites kunt u allerlei toegankelijke taalkundige artikelen vinden.
   
• Profielwerkstuk
  Leerlingen die interesse hebben in het schrijven van hun profielwerkstuk over taalkunde kunnen op deze website inspiratie zoeken.
   
• Schriftsoorten
  Een serie korte videoclips over alfabetten en andere schriften van de Universiteit Leiden: een virtuele tour langs de verschillende schriftsoorten op de muurgedichten in de stad Leiden.
   
• Etymologica op Neerlandistiek.nl
  Een onderwerp dat zich goed leent voor een les over taal of een profielwerkstuk is de herkomst van woorden. Leerlingen kunnen ook zelf op zoek naar woordgeschiedenissen op de Etymologiebank.
   
• Youtube-kanaal van Marc van Oostendorp
  Marc van Oostendorp is hoogleraar Nederlands en Academische Communicatie en heeft een Youtube-kanaal met allerlei korte filmpjes over opvallende talige fenomenen uit het dagelijks leven. Zo legt hij uit waarom we aan ‘vocal fry’ doen, en reflecteert hij op het taalgebruik van bekende Youtubers als Enzo Knol. Op zijn Youtube-kanaal vindt u ook zijn hoorcollegeserie over taalkunde die hij heeft gegeven in het kader van de Universiteit van Nederland.
   
• MOOC Miracles of Human Language
  Zowel u als uw leerlingen kunnen zich opgeven voor deze online cursus over taalkunde, wederom gegeven door Marc van Oostendorp.
  Bekijk hier de ‘trailer’ voor de cursus.
  Als u zich niet voor de hele cursus wil opgeven, kunt u een aantal filmpjes van de collegereeks apart vinden op Van Oostendorps Youtube-kanaal.
   
• Boek van Hulshof, Rietmeijer en Verhagen
  Het boek ‘Taalkunde voor de tweede fase van het vwo’ van Hans Hulshof, Maaike Rietmeijer, Arie Verhagen is ook een interessante hulpbron. Hierin staan allerlei aspecten van taalkunde beschreven, waaronder taalvariatie, taalverwerving, taalverandering en grammatica. Bij elk onderwerp is een aantal prikkelende vragen en opdrachten toegevoegd die u samen met uw leerlingen kunt behandelen.