Van monster tot reclame: Goeie Mie blijkt ‘perfect onderwerp’ voor PRE-onderzoek
Ze is waarschijnlijk de meest beruchte Leidenaar ooit. Als grootste gifmengster aller tijden, wordt Goeie Mie ervan verdacht meer dan 90 mensen te hebben vermoord. Een perfect onderwerp voor onderzoek, vinden PRE-studenten Mette van den Berg en Winnie Oussoren. ‘We gruwelden van sommige details, maar hebben ook veel geleerd!’
Het Pre-University College is bedoeld voor scholieren die een extra uitdaging willen naast hun gewone schoolwerk. Als onderdeel van het tweejarige traject schrijven de vwo’ers een onderzoeksverslag, onder begeleiding van een universitair docent. Zo maken ze alvast kennis met het leven na de middelbare school.
Vrouwelijke seriemoordenares
Marie Catharina Swanenburg, beter bekend als Goeie Mie, loopt pas in 1883 tegen de lamp. Ze heeft dan al waarschijnlijk ruim 50 mensen vergiftigd met arsenicum, als een arts verdachte praktijken vermoedt. Zelfs familieleden en kennissen moeten eraan geloven, nadat ze begrafenisverzekeringen voor hen heeft afgesloten om aan de moorden te kunnen verdienen. Het levert haar uiteindelijk een levenslange gevangenisstraf op.
Hoe je op zo’n gruwelijk onderwerp komt voor een onderzoeksverslag? ‘We mochten zelf wat thema’s aandragen’, vertelt Winnie. ‘We gaven aan gender en geschiedenis leuk te vinden. Onze begeleider, assistent-professor Geschiedenis Marion Pluskota, raadde toen Goeie Mie aan als onderwerp.’ Niet alleen historisch interessant, de interesse in genderverschillen komt er ook in terug, beweren de scholieren. Winnie: ‘Want vrouwen kunnen ook verschrikkelijk zijn!’
Van monster tot gin
Mette en Winnie onderzochten of de beeldvorming van Goeie Mie is veranderd door de jaren heen. ‘We wilden niet alleen literatuur lezen over deze vrouw, maar het onderzoek een modern tintje geven’, vertelt Winnie. Daarom besloten ze de oprichtster van Goeie Mie Gin, een Leids bedrijf, te interviewen.
Dat zij Goeie Mie als een knipoog naar de Leidse geschiedenis gebruikt, laat zien dat de beeldvorming genuanceerder is geworden. ‘Vroeger was het vrouw-zijn van Goeie Mie een teken dat ze gek moest zijn, want een vrouwelijke moordenares kón niet’, vertelt Mette. Winnie voegt toe: ‘Maar nu vindt men dat wel stoer, zo’n seriemoordenaares, en gebruikt men haar als reclame.’
Gore details & goede methoden
Het onderzoek was niet altijd even leuk. Goeie Mie werd verdacht van tientallen moorden, en om die te bewijzen werden er voor het eerst lijken opgegraven, dertien in totaal. ‘Van het lezen over in welke staat die verkeerden, moesten wij wel even gruwelen!’’ vertelt Winnie.
Naast interessante conclusies en gore details, leerden de scholieren ook veel over onderzoeksmethoden. ‘Dit onderzoek heeft ons geleerd hoe je een academisch verslag maakt’, vertelt Mette. ‘Zo moet je een argument altijd onderbouwen met secundaire literatuur. En we leerden hoe je een goede onderzoeksvraag formuleert.’ Winnie voegt toe: ‘De onderzoeksmethoden waren veel uitgebreider dan op de middelbare school. Daar zijn internetbronnen voldoende, terwijl we nu naar de universiteitsbibliotheek zijn geweest, de archieven zijn ingedoken en een interview afnamen.’
Studiekeuze
En dat is een goede voorbereiding voor de universiteit, vinden de vwo’ers. ‘Ik denk dat we nu veel sterker aan onze vervolgstudies kunnen beginnen’, stelt Winnie. Voor Mette heeft dit onderzoek en het PRE-University College ook geholpen bij de studiekeuze. ‘Ik weet nu zeker dat ik geschiedenis wil studeren!’
Tekst: Tirza Pulleman
Mail de redactie