Locatief, genitief, instrumentalis. Bij het horen van deze grammaticale termen, breekt het angstzweet je misschien uit. Toch gebruiken veel Europeanen naamvallen dagelijks en ook in het Nederlands zitten restanten van het naamvallensysteem. Tijdens hun presentatie over de PRE-Class Taalwetenschap vertellen de PRE-Classers Stijn, Hannah en Florence onder andere over de evolutie van deze grammaticale systemen, die allemaal aan elkaar verwant zijn via een gedeelde, stokoude overgroot-opa of –oma, het Proto-Indo-Europees. Deze stamtaal is door taalwetenschappers gereconstrueerd door allerlei bestaande en uitgestorven talen op basis van zogenaamde ‘klankwetten’ met elkaar te vergelijken.

De leerlingen bespreken ook andere, misschien iets minder exotische, theorieën achter taal. Hoewel we allemaal ‘native speakers’ van het Nederlands zijn, staan de meeste mensen nooit stil bij de theorie achter het Nederlands. De letter ‘p’ gebruiken we dagelijks, maar wist je dat diezelfde ‘p’ labiaal en stemloos is, en bovendien een stop in zich heeft?

Voor diegenen die niet enthousiast worden van ingewikkelde grammatica hadden de presentatoren goed nieuws: het kan allemaal nóg erger. Het proto-Indo-Europees had namelijk maar liefst ácht naamvallen, en naast het enkel- en meervoud ook nog een ‘tweevoud’. Vroeger was echt niet álles beter!

‘Anyone who has not been shocked by quantum mechanics has not understood it.’ Verwonder jij je ook niet dagelijks over kwantummechanica en de state of being van atomen? Volgens natuurkundige Niels Bohr, een van de grondleggers van de kwantummechanica, begrijp je dan gewoon nog niet genoeg van dit bijzondere fenomeen. Tijdens zijn presentatie over de PRE-Class Natuurkunde legt Jur Dusseldorp de basics uit.

De kwantummechanica heeft een bijna mythische reputatie. Het zou voor de gewone sterveling nauwelijks te begrijpen zijn. Het uitgangspunt van de kwantummechanica is echter simpel: een elektron is zowel een deeltje als een golf. Tegelijkertijd. Thomas Young ontdekte dit al in de negentiende eeuw toen hij zijn zogenaamde ‘double split-experiment’ uitvoerde. Hij vuurde elektronen af op installatie die bestond uit twee rechtopstaande platen. In de eerste plaat zaten twee spleten waar de elektronen doorheen konden. Die elektronen zouden dan tegen de achterste plaat aan botsen en zichtbaar worden. Je zou verwachten dat er op de achterste plaat twee strepen van elektronen zichtbaar zouden worden. Gek genoeg lichtten er veel meer dan twee strepen elektronen op; gedrag dat je verwacht van een golf, maar niet van een elektron met een massa. De elektron, een van de meest fundamentele bouwstenen waaruit onze materiële wereld is opgebouwd, werd sinds de tijd van Newton altijd verbeeld als een bolletje. Nu bleek dit bolletje zich óók te gedragen als een golf en dus op de een of andere manier op twee verschillende manieren te ‘zijn’!

In zijn PRE-Class Natuurkunde leerde Jur over de theoretische aspecten van de kwantummechanica, maar onderzocht hij deze micro-wereld ook zélf. Zo bouwden de PRE-Classers een piëzomotor, een instrument waarmee je op atomair niveau een naald kan laten bewegen. Het researchteam van het bedrijf IBM ging nog een stap verder: zij maakten een animatiefilmpje met atomen, A boy and his atom. Voor elk frame positioneerden ze de atomen - honderdduizend keer kleiner dan de dikte van de gemiddelde haar- handmatig, waarna er een atomenjongetje met een grote kuif tevoorschijn kwam. Kwantummechanica – toch wel shockerend!

Er wordt weleens gezegd dat empathie de ‘condition humaine’ is, dat empathie datgene is wat ons menselijk maakt en ons onderscheidt van dieren. Maar welke biologie zit er achter empathie, en wat gebeurt er als er een weeffout in je brein zit, waardoor je empathie moeilijker kunt opwekken? Tijdens hun presentatie over de PRE-Class Psychologie proberen de PRE-Classers Vianne, Quinten en Leonoor op deze vragen een antwoord te vinden.

Empathie, het vermogen om je in iemand ander in te kunnen leven, speelt een belangrijke rol in ons dagelijkse leven. Zo komen veel emoties voort uit empathie of een gebrek daarvan. Denk maar eens aan hoe je jaloers kan op zijn op het mooie cijfer van een vriend of vriendin totdat je bedenkt hoeveel tijd en moeite zij hebben gestoken in het leren van dat proefwerk. Bij het maken van die perspectiefswitch doe je beroep op je gevoel van empathie.

De sine qua non van empathie zijn de spiegelneuronen. Spiegelneuronen zorgen ervoor dat je gedrag van de ander kunt nadoen. Jonge kinderen spiegelen emoties zonder schaamte of zelfcensuur. Begin maar eens een keer hard te lachen in de buurt van een peuter. Grote kans dat die vrolijk met je mee begint te schateren, zonder ook maar enig idee te hebben waarom jij lacht!

Zonder deze spiegelneuronen ‘werkt’ empathie dus niet, maar er komt meer bij kijken om iemand anders écht begrijpen. Om zogenaamde ‘cognitieve empathie’ te voelen, is spiegelen niet genoeg. Je moet die ander niet alleen nadoen, maar ook snappen dat diegene niet op precies dezelfde manier denkt als jij. In de psychologie heet dit de ‘Theory of Mind’. Empathie mag dan wel iets typisch menselijks zijn, toch hebben we onze emoties niet altijd even goed in de hand en gedragen we ons écht niet elk moment van de dag als empathische engeltjes, zoals de PRE-Classers hun presentatie beëindigden: ‘We can be the masters of our mind, but we are still the slaves of our emotions.’