Velen beweren echter ook dat wij modernen bezield zijn door grondwaarden van een geheel andere toon dan die welke het leven van de antieke mens bezweerde. De antieken zouden een cultuur hebben gekneed naar de waarden van hiërarchie, plicht en gemeenschap. Wij modernen zouden daarentegen de gelijkheid, vrijheid en het individu als hoogste principes bezingen. Om duidelijkere lijnen te ontwaren in antwoord op de vraag of deze vooronderstelling mijnerzijds juist is, en mocht dit terdege zo zijn, om een beter beeld te krijgen van de beide tegengestelde waardenconstellaties, zal in deze doorvorsing gezocht worden naar het mens- en maatschappijbeeld dat schuilgaat achter de waardenwereld van de reusachtige antieke wijsgeer Aristoteles (384-322 V.Chr.) en de stichtende moderne denker Thomas Hobbes (1588-1679). De gedachte hierbij is dat in het contrasteren van de beide achterliggende mensbeelden, de contouren van elk scherper omlijnd naar voren zullen treden en het voor ons inzichtelijker zal worden welke verschillen zich voordoen in het mensbeeld. Met de vraag naar het mensbeeld grijpen we naar de samenhang van waarden die in een gemeenschap leidend zijn. Waarden zijn immers de redenen van ons handelen. Waarden geven vorm en reliëf aan het menselijk bestaan als enkeling, maar geven tevens structuur aan de gemeenschap waarin de enkeling leeft. De vraag naar de waarden is dus de vraag naar wat de mens beweegt en hoe hij zijn omgeving vorm dient te geven. Dit betreft dus in zekere zin een onderzoek dat men in de traditie de philosophia humanitatis is gaan noemen, waarvan de philosophia civilis dus een onderdeel vormde.

Delen op Facebook Delen op X Delen op LinkedIn Delen via WhatsApp Delen via Mastodon