Onderzoeksprogramma
Grenzen van Fiscale Soevereiniteit
Het onderzoek naar de kwaliteit van fiscale regelgeving richt zich niet alleen op de kwaliteit van fiscale regels die afkomstig zijn van de wetgever. Ook wordt de positie van de belastingrechter onderzocht daar waar hij optreedt als wetgever-plaatsvervanger.
- Contact
- Jan van de Streek
Het onderzoeksprogramma ‘Grenzen van fiscale soevereiniteit’ is sinds 2006 gericht op de begrenzingen van de macht van een staat om met belastingheffing inbreuk te maken op de rechten van burgers. Het gaat dan zowel om de externe fiscale soevereiniteit (wat zijn de beperkingen (‘grenzen’) van de heffingsmacht van een staat doordat ook andere staten belasting heffen?) als om de interne soevereiniteit (hoe beperken (‘begrenzen’) normen van rechtsstatelijkheid, en maatschappelijke opvattingen over het staatsoptreden, de uitoefening van fiscale soevereiniteit?). Beide vragen passen in het facultaire onderzoeksthema Interaction between Legal Systems.
Accenten
Binnen deze brede thematiek, die uiteenlopende aspecten van het belastingrecht beslaat, zijn in de loop van de jaren verschillende accenten gekozen. In de eerste jaren van de verslagperiode was er nog spin-off van de eerdere (2006-2009) aandacht voor terugwerkende kracht van fiscale regelgeving; sinds 2013 is de BEPS-discussie een belangrijke focus geworden. Aandacht voor grondslagen en geschiedenis van het belastingrecht is meer continu, maar geen kernthema.
- Dr.mr. L.C.J. (Laurens) van Apeldoorn
- Prof.dr.ir. R. (Rex) Arendsen
- Prof.mr. T. (Tanja) Bender
- Prof.mr.dr. J.P. (Koos) Boer
- Mr.dr. D. (Dirk) Broekhuijsen
- Mr.dr. E.A.M. (Esther) Huiskers-Stoop
- Dr. E. (Elody) Hutten
- Prof.dr.mr. A.O. (Allard) Lubbers
- Prof.dr. I.J. (Irma) Mosquera Valderrama
- Mr.dr. M.F. (Martijn) Nouwen
- Dr. A. (Aad) Rozendal
- Prof.dr. F. (Frans) Sonneveldt
- Prof.dr. J.L. (Jan) van de Streek
- Dr. T.M. (Mees) Vergouwen
- Mr.dr. J. (Jan) Vleggeert
- Prof.dr. H. (Henk) Vording
- Dr H. (Hendrik) Vrijburg
- M.D. (Matthijs) Appelman
- T.A.R. (Tim) van Brederode
- F. (Frederica) Casano
- J. (Juliana) Cubillos González
- B.N. (Bastiaan) van Ganzen
- J.C. (Josephine) van der Have
- J.I.W. (Jurian) Lock
- M.A. (Maartje) van Mulken
Het onderzoeksproject Fiscale transparantie adresseert het internationale probleem van belastingontwijking door multinationale ondernemingen en de daarmee samenhangende belastingconcurrentie tussen landen. Dit probleem is voortdurend voorwerp van maatschappelijke aandacht en debat.
Contact: Martijn Nouwen
Dit project maakt onderdeel uit van het onderzoeksprogramma Grenzen van Fiscale Soevereiniteit van de Afdeling Belastingrecht. Het project heeft als uitgangspunt dat (schadelijke) fiscale beleidsconcurrentie tussen landen en (agressieve) belastingontwijking door multinationale ondernemingen alleen effectief kunnen worden aangepakt als landen samenwerken. In de praktijk komt deze samenwerking echter maar moeizaam van de grond, zelfs binnen de Europese Unie, vanwege de vermeende conflicterende nationale belangen van Europese lidstaten. Met steeds meer open grenzen (globalisering) zetten landen hun belastingstelsels in toenemende mate in voor het creëren van een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor multinationale ondernemingen om economische activiteiten, werkgelegenheid en innovatie aan te trekken.
Onderzoek en methoden
Het project onderzoekt het probleem dat landen, in het bijzonder Europese lidstaten, en ook internationale organisaties, voornamelijk de Europese instellingen, niet erg open en transparant zijn over het bestaan en de rol van hun dubbele agenda bij het tegengaan van belastingontwijking enerzijds en het najagen van een goede fiscale concurrentiepositie anderzijds.
Het project hanteert een unieke empirische benadering om na te gaan hoe EU-lidstaten en EU-instellingen in verschillende overleg- en besluitvormingsfora samenwerken om belastingontwijking aan te pakken. Op basis van de Europese Transparantieverordening (1049/2001) opgevraagde documenten worden het besluitvormingsproces en de resultaten ervan getoetst op, onder andere, effectiviteit. Naast het fiscale recht, heeft het project oog voor andere disciplines, waaronder het EU-recht, economie en politieke wetenschappen.
Valorisatie
Een belangrijk onderdeel van het project is de valorisatie van het onderzoek. Het project vertaalt de uitkomsten van het onderzoek ten behoeve van de samenleving – waaronder in het bijzonder de onderzoeksjournalistiek, de politiek en niet-gouvernementele organisaties - door het verzorgen presentaties en het organiseren van conferenties en workshops.
Subsidies en financiering
Het project wordt deels gefinancierd door een donatie van Adessium Foundation (€ 656.000) en van het Amsterdam Alumni Fonds (€ 35.000). De donaties dekken (een deel van) de kosten van de projectmedewerkers, juridische ondersteuning, seminars, workshops, etc.
