Lezing

Too big to fool: moral hazard, bailouts, and corporate responsibility

Op 14 december 2016 verzorgde Steven L. Schwarcz, Stanley A. Star Professor of Law & Business aan Duke University School of Law de dertiende Hazelhoff Guest Lecture. Voorafgaand aan deze lezing organiseerde het Hazelhoff Centre for Financial Law een rondetafelgesprek met Professor Schwarcz en personen werkzaam in de advocatuur, in de bancaire sector en bij universiteiten. Tijdens beide bijeenkomsten werd gesproken en gediscussieerd over ethiek in de financiële sector en de manieren waarop systeemrisico’s zouden moeten worden betrokken in de corporate governance van financiële ondernemingen.

Auteur

Steven L. Schwarcz

Datum

14 december 2016

Een kritische noot bij de huidige benadering van regelgevers ten aanzien van het probleem van “too big to fail”

In een recent gepubliceerd artikel, dat als basis diende voor de lezing en het rondetafelgesprek, zet Professor Schwarcz uiteen wat regelgevers beschouwen als de oorzaak van excessief gedrag in de financiële sector. Volgens de too big to fail theorie zijn sommige financiële ondernemingen zo groot en zo verweven met elkaar dat een faillissement van een dergelijke instelling zou leiden tot catastrofale gevolgen en moeten deze instellingen daarom gered worden met publieke middelen wanneer zij falende zijn. Dergelijke overheidssteun staat beter bekend onder de Engelse term bail-out. Dit zou echter tot gevolg kunnen hebben dat deze instellingen juist grotere risico’s nemen bij de uitoefening van hun activiteiten. Steven Schwarcz legde uit dat veel regelgeving die is gecreëerd na de financiële crisis is ingegeven door deze bail-out aanname en zich met name concentreert op de bestrijding van het probleem van too big to fail. Hij heeft echter zijn twijfels over deze veelvuldig gehoorde veronderstelling. Geen enkel overtuigend onderzoek toont aan dat er een causaal verband bestaat tussen de verwachting dat financiële steun zal worden verkregen van de overheid en het nemen van grote risico’s. Volgens Professor Schwarcz nemen financiële ondernemingen te grote risico’s als gevolg van te ver uiteenlopende belangen. Het belang van de instellingen een zo groot mogelijke winst te behalen weegt veel zwaarder dan het algemeen belang. Dit heeft tot gevolg dat instellingen geneigd kunnen zijn risicovolle en soms zelfs voor de maatschappij schadelijke activiteiten te ondernemen.

Tijdens de lezing behandelde Professor Schwarcz een aantal too big to fail gerelateerde voorstellen en maatregelen van de wetgever. Het opsplitsen van financiële ondernemingen kwam als eerste aan bod. Dit voorstel beoogt retail- en investmentactiviteiten in aparte entiteiten onder te brengen. Op deze manier moet worden zeker gesteld dat de retailactiviteiten wegens hun groot publiek belang op overheidssteun kunnen rekenen en de investmenttak veilig failliet kan gaan. Volgens Professor Schwarcz ondermijnt deze maatregel de positie van instellingen ten opzichte van hun concurrenten en is de vraag welke omvang als richtlijn dient te worden gehanteerd. Deze vraag is in het bijzonder van belang bij relatief kleine financiële ondernemingen die ondanks hun beperkte omvang een systeemrisico in zich bergen. Een andere maatregel die aan bod kwam ziet op de kapitaaleisen. De ratio achter deze kapitaaleisen is dat instellingen voldoende eigen vermogen hebben om eventuele grote verliezen op te vangen. De vraag is echter of deze kapitaaleisen ervoor kunnen zorgen dat instellingen afzien van het nemen van excessieve risico’s.

Zoals reeds eerder besproken, is Professor Schwarcz van mening dat de oorzaak van excessief gedrag bij financiële ondernemingen voortkomt uit een onevenwichtige verhouding tussen het belang van de instelling en het algemeen belang. De wetgever zou zich meer moeten concentreren op het herstellen van dit evenwicht. Professor Schwarcz stelt daarom een maatregel voor die ziet op wijzigingen in het corporate governance beleid van financiële ondernemingen. Managers zouden de verplichting moeten hebben te voorkomen dat hun bedrijf geen excessieve risico’s neemt die schadelijk kunnen zijn voor de maatschappij. Instellingen zouden volgens het voorstel de verwachte winst moeten afwegen tegen de kans dat de instelling ernstige verliezen lijdt en mogelijk failliet gaat en daarmee schade berokkent aan de maatschappij. De toezichthouder dient dit proces in de gaten te houden. Volgens Steven Schwarcz wordt op deze manier echter niet voorkomen dat financiële ondernemingen failliet kunnen gaan. De eventuele kosten die gepaard gaan met een afwikkeling van faillerende instellingen moeten worden gedragen door een fonds dat wordt gefinancierd door de bancaire sector, zoals het single resolution fund in de Eurozone. De bijdragen van instellingen aan dit fonds moet worden berekend op basis van het risicoprofiel van de onderneming.

Deze lezing werd gesponsord door het Leids Universitair Fonds/Van Beuningen

Steven L. Schwarcz

Steven L. Schwarcz is Stanley A. Star Professor of Law & Business en oprichter en directeur van het Global Financial Markets Center aan de Amerikaanse Duke University. Professor Schwarcz trad op als getuige in het Amerikaanse Congres over onderwerpen zoals systeemrisico’s, securitisatie, kredietbeoordelaars en financiële regulering en adviseerde verschillende overheidsagentschappen over de financiële crisis en schaduwbankieren. Zijn artikel ‘Systemic Risk’ in het Georgetown Law Journal was het op een na meest aangehaalde artikel in 2008.

Hazelhoff Centre for Financial Law

De Hazelhoff Guest Lectures worden georganiseerd door het Hazelhoff Centre for Financial Law. Het Hazelhoff Centre for Financial Law verzorgt academisch onderwijs en verricht onderzoek op het gebied van financieel recht.