Lezing
The deadliest sin of the financial crisis
Op 11 mei 2016 ontving het Hazelhoff Centre for Financial Law Robert Pickel voor de elfde Hazelhoff Guest Lecture, getiteld ‘The Deadliest Sin of the Financial Crisis’.
- Auteur
- Robert Pickel
- Datum
- 11 mei 2016
De welbespraakte spreker wist ondanks het prachtige weer een flink publiek te trekken. Robert Pickel heeft een geweldige staat van dienst in de financiële wereld. Hij is de voormalig CEO van de International Swaps and Derivatives Association (ISDA) en momenteel P.R.I.M.E. Finance Fellow bij het Netherlands Institute for Advanced Studies(NIAS). In zijn lezing ging Robert Pickel in op de rol van menselijk falen in aanloop naar de financiële crisis en welke zonde hierbij de belangrijkste rol heeft gespeeld.
Zeven hoofdzonden
Welke zonde is het ‘dodelijkst’ geweest voor het ontstaan van de financiële crisis: lust, trots, hebzucht, gemakzucht, wraak, jaloezie of gulzigheid? Robert Pickel vraagt het publiek er één te kiezen, op te schrijven en in te leveren. Van een viertal zonden is het volgens Robert Pickel evident dat ze niet de grootste zonde zijn: lust, wraak, jaloezie en gulzigheid. Natuurlijk zijn er wilde verhalen over seks, backstabbing, afgunst en dure etentjes op Wall Street, maar toch speelden deze zonden een ondergeschikte rol.
Bemiddeling, securitisatie en ‘derivatisatie’
Een bank heeft een belangrijke positie als tussenpersoon tussen spaarders en kredietnemers en kan verstrekte leningen aan een derden verkopen door middel van securitisatie. Bij securitisatie worden activa, bijvoorbeeld hypotheekleningen, verkocht aan een speciaal daarvoor opgerichte vennootschap welke kapitaal aantrekt bij beleggers door uitgifte van obligaties. In de aanloop naar de crisis hebben dergelijke transacties een grote rol gespeeld. De zogenaamdecollateralized debt obligation (CDO), een obligatie, en credit default swaps (CDSs), derivaten, kwamen in opkomst.
Grootste zonde
Welke van de resterende drie zonden is de grootste: trots, hebzucht of gemakzucht? Bij trots kan worden gedacht aan personen in de financiële sector die zich masters of the universe wanen. Trots kan hen blind maken voor de risico’s die ze nemen, maar Robert Pickel beschouwt trots niet als de grootste zonde. Hebzucht dan misschien? De meerderheid van het publiek koos deze zonde, want bankiers zijn toch graaiers die zich ten koste van anderen verrijken? Robert Pickel dicht hebzucht een rol toe, maar ziet uiteindelijk gemakzucht als de grootste zonde.
Alle zeven zonden hebben een tegenhanger en de tegenhanger van gemakzucht is zorgvuldigheid. In de film The Big Short zoekt een aantal eigenzinnige investeerders tot op de bodem uit hoe de Amerikaanse huizenmarkt ervoor staat. Zij hebben hun due diligence op orde, anticiperen op een crash en gaan short op de Amerikaanse huizenmarkt door credit default swaps te kopen. Zij zijn de helden van de film, maar wat te denken van de andere partijen in de film?
Waren de regels omtrent hypotheekverstrekking te soepel? Waren hypotheekaanbieders te agressief bij het verkopen van hypotheken? Hadden de huizenkopers beter bij zichzelf te rade moeten gaan of zij de hypotheeklasten wel konden dragen? Waren kredietbeoordelaars blind voor de risico’s van de producten die zij moesten raten? Hadden investeerders zelf beter onderzoek moeten doen en minder moeten vertrouwen op credit ratings? Hebben toezichthouders wel adequaat toezicht gehouden? Robert Pickel heeft de exacte antwoorden op deze vragen niet, maar hij is ervan overtuigd dat excessen voorkomen hadden kunnen worden als men zorgvuldiger was geweest en beter de risico’s van bepaalde investeringen had ingeschat.
Robert Pickel eindigt zijn lezing met een Bijbelse verwijzing. Wie eens een christelijke bruiloft heeft meegemaakt zullen de volgende woorden uit de bijbel bekend voorkomen: ‘ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is liefde’. De crisis heeft laten zien dat er drie zonden zijn: hebzucht, gemakzucht en trots, maar de grootste daarvan is gemakzucht.