Proefschrift
Nemo condicit rem suam
Op 12 februari 2019 verdedigde Tobias van der Wal zijn proefschrift 'Nemo condicit rem suam'. Het promotieonderzoek is begeleid door promotor prof. mr. W.J. Zwalve.
- Auteur
- Tobias van der Wal
- Datum
- 12 februari 2019
- Links
- Leids Repositorium
In het huidige Nederlandse burgerlijk recht kan zich samenloop voordoen tussen de revindicatie en de vordering uit onverschuldigde betaling. Deze samenloop is, historisch gezien, opmerkelijk. In het Romeinse recht waren beide acties immers aan elkaar tegengesteld. Waar de revindicatie was gebaseerd op het eigendomsrecht van de eiser, was de condictio, de voorloper van de huidige vordering uit onverschuldigde betaling, gebaseerd op de verplichting van de gedaagde om een zaak aan de eiser in eigendom over te dragen. Samenloop van beide vorderingen was daarom, in beginsel, uitgesloten.
Deze studie behandelt de vraag hoe de condictio zich heeft ontwikkeld van een actie die in het Romeinse recht aan de revindicatie was tegengesteld, tot een actie die met de revindicatie kan samenlopen. De studie stelt zich tot doel om, door middel van rechtsvergelijkend onderzoek op historische grondslag, inzicht te verschaffen in deze ontwikkeling. Hiertoe wordt het klassieke Romeinse recht onderzocht dat, via de receptie van het Romeinse recht in het Middeleeuwse ius commune, aan de basis staat van de codificaties van het burgerlijk recht in Duitsland, Zwitserland, Frankrijk en Nederland. In het bijzonder gaat de aandacht uit naar het ontwerp van het Nieuw Burgerlijk Wetboek in de tweede helft van de 20e eeuw.
Geconcludeerd wordt dat de aanvaarding van een causaal stelsel van eigendomsoverdracht – een stelsel waarin een obligatoir geldige titel voorwaarde is voor eigendomsoverdracht – ertoe heeft geleid dat de condictio een vordering is die niet langer op eigendomsoverdracht is gericht, en daarom met de revindicatie kan samenlopen.