‘Arabische lentes momentum voor vrouwen’
De Arabische vrouwen komen eraan! Dat is de boodschap van Kim Ghattas op 6 maart in de 25e Annie Romein-Verschoorlezing. Het zal niet makkelijk zijn en het kan lang duren, maar het lukt ze. De Arabische lentes inspireerden hen en dat houden ze vast.
Voelbare kracht
Kim Ghattas aan het woord
Het is een ontroerend filmpje dat Ghattas, correspondent voor de BBC in Washington en dochter van een Nederlandse moeder en een Libanese vader, toont: duizenden vrouwen op een plein in Libië zingend voor vrijheid. Onmiskenbaar hoor je ook mannelijke bassen in het gezang. De kracht van de vrouwen is voelbaar. Libië, 2011.
Kim Ghattas’ lezing is er een van hoop en vertrouwen, ook al is deze doorspekt met ellendige verhalen. Over een Arabische vrouw die aangifte doet van groepsverkrachting en uiteindelijk zelf in het gevang belandt omdat seks buiten het huwelijk strafbaar is. Over activistische vrouwen die ontvoerd worden en van wie niets meer wordt vernomen. Over het feit dat in Egypte 80% van de vrouwen te maken heeft met seksueel of ander lichamelijk geweld.
Het gaat om het echte leven
Arabische vrouwen komen in beweging tegen wetgeving die vrouwen inperkt. Via de sociale media en internet weten ze elkaar - op allerlei gebied - steeds beter te vinden en te mobiliseren. Maar het echte leven is het leven van alledag; daarin zijn veel vrouwen steeds in de weer om hun situatie te verbeteren. Vrouwen, die in Saoedi Arabië niet mogen autorijden, beginnen thuis een internetbedrijf waarmee ze eigen geld kunnen verdienen. Referent Petra Stienen zegt: ‘Het kan niet anders dan een strijd ‘in de slaapkamer’ zijn. Van onderop dus. Vrouwen zullen steeds beter ‘nee’ - moeten - leren zeggen tegen dingen die ze niet willen, en ‘ja’ tegen wat ze wel willen.
Kritisch op het westen
Met referent Petra Stienen
Kritisch op het Westen is Ghattas ook. Dat mist de clou. Het gaat niet om wel of niet een hoofddoek of sluier dragen, of om wel of niet mogen autorijden. De essentie is dat vrouwen moeten kunnen doen wat ze zelf willen. Grote groepen vrouwen mogen niets zonder toestemming van hun mannelijke ‘bewakers’. Niet reizen, geen onderwijs volgen, niet trouwen, niet scheiden. Die ruimte die ze hebben is de ruimte die ze krijgen toegemeten. En het gaat in het extreem gevarieerde godsdienstige Arabische landschap ook om het accepteren van pluriformiteit. Verder, aldus Ghattas, wordt er in de Arabische wereld met dedain gekeken hoe het westen vrouwen neerzet in de reclame en in de media. Zijn dat de superieure westerse waarden? En net is in het nieuws dat 1 op de 3 vrouwen in Europa na hun 15e op enig moment wordt getroffen door seksueel en/of fysiek geweld (33%); 8% overkwam het in het in het afgelopen jaar.
Draaiende economie is voorwaarde
Een goed gevuld Groot Auditorium
Arabische vrouwen willen vrijheid, waardigheid en een beter leven, maar zover is het nog lang niet. Ghattas citeert Hilary Clinton: Womens rights are the unfinished business of the 21st century. Wat daar het hardst voor nodig is, stelt Ghattas, zijn banen in goed draaiende economieën. Chaos en instabiliteit zijn funest. Dat zien vrouwen heel goed; zij kunnen het alleen beter krijgen als iedereen het beter krijgt. Hun strijd is ieders strijd. De Arabische lentes pakten meestal niet uit zoals bedoeld. Maar de vrouwen houden de kracht van het momentum vast.
De Annie Romein-Verschoorlezing wordt jaarlijks gehouden op of rond 8 maart, Internationale Vrouwendag
(7 maart 2014/CH)
Zie ook
-
De tekst van de lezing van Kim Ghattas is nog niet beschikbaar
-
Violence against women: an EU-wide survey van het European Agency for Fundamental Human Rights