To Russia with Love: 100 jaar slavistiek in Leiden
Rusland is een grootmacht en een opkomende economie waarin Nederland een grote investeerder is. De Universiteit Leiden doet al 100 jaar onderzoek naar de Slavische wereld. Hoogleraar Jos Schaeken: ‘Als er internationaal iets besloten moet worden doet Rusland mee.’
Een van de oudste
Op de vraag of honderd jaar niet betrekkelijk kort is, reageert de hoogleraar Slavische en Baltische talen en cultuurgeschiedenis stellig: ‘Integendeel! Onze leerstoel is een van de oudste buiten de Slavische wereld. Het officiële startpunt was 1913, maar daarvoor werden Slavisch en Russisch ook al bestudeerd en onderwezen, in verschillende curricula en door verschillende mensen.’
Van het Reve
Van de hoogleraren die de leerstoel hebben bekleed, is Karel van het Reve het meest bekend bij het grote publiek. Schaeken: ‘Zijn colleges waren echte happenings. De zaal zat altijd stampvol, en niet alleen met slavisten. Met op de voorste rij prominente Nederlanders die zich voor Rusland interesseerden, zoals Maarten ’t Hart en de latere correspondent Shifra Herzberg. Maarten Biesheuvel zat er ook vaak, die beschouwde Van het Reve als een god. Van zijn colleges heb ik veel opgestoken. Bijvoorbeeld over de vraag wat wetenschap nu eigenlijk is.’
Grootmacht
Waarom is Rusland zo belangrijk? Schaeken: ‘Om te beginnen gaat het om het grootste land ter wereld. Nou bestaat het wel voor een groot deel uit toendra en ijs, maar het ís een grootmacht. Als er bijvoorbeeld internationaal iets besloten moet worden over Noord-Korea, dan doet Rusland mee. En het land geldt als een opkomende economie. Binnen de EU is Nederland er de grootste investeerder. Ook in cultureel opzicht is Rusland belangrijk. Kijk alleen maar naar het enorme succes van de Hermitage aan de Amstel.’
Over Jos Schaeken
Prof. dr. Jos Schaeken is gespecialiseerd in de historische taalkunde. Hij schreef onder meer het boek 'Stemmen op Berkenbast. Alledaagse berichten uit Middeleeuws Rusland' (2012). Het corpus berkenbastteksten is de grootste en meest veelzijdige verzameling persoonlijke briefjes uit de Europese middeleeuwen. Schaekens boek is de eerste uitgave buiten het Russische taalgebied die dit voor een breed publiek toegankelijk maakt. Met ingang van 1 juli 2013 wordt hij Dean van het Leiden University College The Hague.
Regio bestuderen
Je alleen op Rusland richten is te beperkt, meent Schaeken. ‘Voor een volledig profiel moeten we ook kijken naar de omringende landen. We hebben daarom een masteropleiding die zich op die regio richt: Russian and Eurasian Studies. Sinds 2012 is er een gastleerstoel Georgië en we denken eraan wat met de Baltische staten te gaan doen. Zo probeer je de hele regio te vangen.’
Taalverwerving belangrijk
‘Taal is een onmisbaar instrument om een land te leren kennen’, stelt de hoogleraar. ‘In de opleiding zetten we dan ook fors in op taalverwerving. Al onze studenten gaan in het tweede jaar verplicht een semester naar St. Petersburg. Ze volgen er een intensief taalprogramma, gaan naar colleges en maken excursies. Maar veel belangrijker nog, ze draaien mee in de dagelijkse praktijk. Dat is de beste manier om je de taal en leefgewoontes van je omgeving eigen te maken.’
Grote vraag naar slavisten
Schaeken ziet de toekomst voor de opleiding met vertrouwen tegemoet. ‘Ons land heeft grote belangen in Rusland, dus het is belangrijk dat er mensen zijn die de regio kennen en ontwikkelingen uit eerste hand kunnen duiden. Zonder vertaling of interpretatie door anderen. Niet alleen in de diplomatie willen ze slavisten, ook bij bedrijven en in de bankensector. En vanzelfsprekend zitten ze bij Defensie en non-gouvernementele organisaties.’
(2 mei 2013 - DS)
Activiteiten rondom het 100-jarig bestaan van de leerstoel
Op 8 juni is er een alumnidag en van 9 t/m 11 oktober is er de conferentie The Language of Power and the Power of Language.