Diplomaten en dictators
Historici beweren vaak dat de Verenigde Staten in de jaren ’30 dictators in Centraal-Amerika aan de macht hielpen en steunden. Onderzoek door de Leidse promovendus Jorrit van den Berk laat zien dat deze stelling niet klopt. Promotie 7 juni.
‘Maakbaarheid’ van andere landen
De rode lijn die door de geschiedenis loopt is dat Amerikaanse diplomaten groot vertrouwen hadden in de ‘maakbaarheid’ van andere landen en de centrale rol die zij als vertegenwoordigers van zo’n machtig land konden spelen. Ongeacht dus of zij een dictator als vijand of bondgenoot zagen, hadden zij er groot vertrouwen in dat ze de handelingen van hun buitenlandse antagonist konden sturen. Het (misplaatste) vertrouwen in het Amerikaanse vermogen om Centraal-Amerika vorm te geven, heeft geleid tot misverstanden en gebeurtenissen. Zo geloofden Amerikaanse diplomaten meer dan eens zij een lokale leider op het pad naar beperkte progressieve hervormingen konden zetten. Dat beleid zorgde in de Centraal-Amerikaanse context echter alleen voor meer repressie. Zulke gevallen zijn op zichzelf al tragisch genoeg, maar niet direct te herleiden op de vermeende steun die de VS aan een Centraal-Amerikaanse dictator bood.
Geen doorslaggevende rol
Dat de VS gewoon een land is zoals zoveel andere landen en dat het vaak geen doorslaggevende rol speelde in de totstandkoming van dictaturen in Centraal-Amerika ontgaat veel Amerikaanse historici. Zij gaan er, net als Amerikaanse diplomaten zelf, vaak van uit dat de VS een grote en doelbewuste rol heeft gespeeld in de vormgeving van de kleine Centraal-Amerikaanse landen. Dat dit niet altijd zo is, is misschien wel een conclusie die je alleen als Europeaans historicus kunt zien.
Paradox
Van den Berk is al tijdens zijn studie geschiedenis in Leiden in dit onderwerp geïnteresseerd geraakt. ‘Ik werd gefascineerd door een schijnbare paradox in de Amerikaanse buitenlandse politiek: aan de ene kant geven Amerikaanse politici vaak hoog op over de democratische idealen waarop die buitenlandse politiek gevestigd is, en aan de andere heeft de VS de meest gruwelijke dictaturen gesteund om haar buitenlandspolitieke doelen te realiseren.’
(6 juni 2012 - MLH)